همه چیز درباره واشر سر سیلندر: نقش، علائم خرابی و تعمیر
واشر سر سیلندر نقش بسیار مهمی در عملکرد موتور ایفا می کند. این واشر وظیفه ایجاد آب بندی محکم و محافظت از فضای داخلی موتور در برابر نشت روغن و آب را برعهده دارد. همچنین باعث جذب تنش ها و ارتعاشات ناشی از احتراق موتور می شود و از این طریق به افزایش طول عمر قطعات موتور کمک می کند. این واشر همچنین مانع از نشت گرما و فشار بالا از داخل موتور و جلوگیری از آسیب به قطعات داخلی می شود که در ادامه به توضیحات بیشتری خواهیم پرداخت.
واشر سر سیلندر چیست؟
واشر سر سیلندر (Cylinder Head Gasket) یک قطعه حیاتی در موتورهای احتراق داخلی است که این واشر وظیفه ایجاد یک مهر و موم محکم بین این دو بخش را دارد تا از نشت مایعات و گازها جلوگیری کند. واشر سرسیلندر وظیفه عایق بندی موتور خودرو را بر عهده دارد. این قطعه به شکلی روی سیلندر قرار گرفته و منافذ آنرا عایق می کند و در نتیجه مانع از خروج سوخت از موتور می شود. این واشر بین بلوک سیلندر و سر سیلندر قرار می گیرد و محفظه احتراق را به خوبی عایق بندی می کند. لازم به ذکر است که این واشر علاوه بر جلوگیری از خروج سوخت و گاز از درون موتور، مانع از ورود آب و روغن به داخل موتور ماشین می شود. جالب است بدانید این قطعه تاثیر فراوانی در بهبود فرآیند احتراق دارد زیرا در صورت عدم عایق بندی صحیح موتور، احتراق به درستی صورت نگرفته و پیستون به سختی به حرکت در خواهد آمد.
ساختار و جنس واشر سرسیلندر
واشر سر سیلندر معمولاً از مواد مقاوم به حرارت و فشار ساخته می‌شود. این مواد می‌توانند شامل:
– فولاد: برای مقاومت بالا در برابر دما و فشار
– مس: برای توزیع یکنواخت حرارت و مقاومت در برابر زنگ‌زدگی
– مواد کامپوزیتی: ترکیبی از مواد مختلف برای بهبود عملکرد و دوام
وظایف اصلی واشر سر سیلندر
واشر سر سیلندر وظایف حیاتی و مهمی در عملکرد صحیح موتور خودرو دارد. در اینجا به تفصیل وظایف اصلی آن پرداخته می‌شود:
۱. مهر و موم کردن بین بلوک سیلندر و سرسیلندر:
– واشر سر سیلندر به عنوان یک مانع بین بلوک سیلندر و سرسیلندر عمل می‌کند و از نشت گازها و مایعات جلوگیری می‌کند. این مهر و موم باعث می‌شود که فشار داخلی موتور حفظ شود و عملکرد موتور بهینه باقی بماند.
۲. جلوگیری از اختلاط روغن و مایع خنک‌کننده:
– واشر سر سیلندر مانع از ترکیب روغن موتور با مایع خنک‌کننده می‌شود. این اختلاط می‌تواند به آسیب دیدن قطعات داخلی موتور منجر شود و عملکرد آن را تحت تأثیر قرار دهد.
۳. تحمل فشار و دما:
– این واشر باید بتواند فشارهای بسیار بالا و دماهای شدید ناشی از احتراق گازها را تحمل کند. این ویژگی‌ها باعث می‌شود که واشر در شرایط سخت موتوری کار کند و از خراب شدن زودهنگام آن جلوگیری کند.
۴. حفظ فشار احتراق:
– واشر سر سیلندر باید به گونه‌ای طراحی شده باشد که فشار گازهای احتراق را در سیلندرها نگه دارد. این کار باعث می‌شود که موتور بتواند به حداکثر کارایی خود برسد و قدرت لازم را تولید کند.
۵. جلوگیری از نشت مایعات:
– واشر سر سیلندر از نشت روغن و مایع خنک‌کننده به بیرون از موتور جلوگیری می‌کند. هرگونه نشت می‌تواند منجر به کاهش سطح مایعات و در نتیجه آسیب به موتور شود.
۶. توزیع یکنواخت حرارت:
– واشر سر سیلندر به توزیع یکنواخت حرارت در موتور کمک می‌کند. این ویژگی مهم است زیرا دماهای نامتعادل می‌توانند منجر به تاب برداشتن یا آسیب به سرسیلندر شوند.
۷. کاهش لرزش و صدا:
– واشر سر سیلندر کمک می‌کند تا لرزش‌ها و صداهای ناشی از احتراق و حرکت قطعات داخلی موتور کاهش یابد. این امر به نرمی و آرامش کارکرد موتور کمک می‌کند.
وظایف واشر سر سیلندر به قدری مهم و حیاتی است که هرگونه خرابی در آن می‌تواند به مشکلات جدی برای موتور منجر شود. از این رو، نگهداری و بررسی دوره‌ای این قطعه در فرآیند تعمیر و نگهداری خودرو بسیار اهمیت دارد.
خصوصیات یک واشر سر سیلندر خوب
- مقاومت دربرابر حرارت وفشار
- جلوگیری از نفوذ مایعات
- تراکم پذیری قیمت مناسب
- طراحی مناسب
- مقاوم در برابر سایش و خوردگی
- کاهش لرزش و صدا
- توضیع یکنواخت حرارت
علائم خراب شدن واشر سر سیلندر
علائم زیر می تواند نشانه سوختگی این قطعه در خودروی شما باشد، بنابر این با بررسی و آب بندی منافذ این قطعه از سوختن آن جلوگیری نمایید.
۱. مشاهده حباب هایی روی سطح آب رادیاتور یا اصلاحا کف کردن آب رادیاتور
بروز این حباب هایی که از چرخش آب در رادیاتور یا عوامل دیگر مانند آسیب دیدن واشر سرسیلندر بین محفظه سیلندر و حفره آب به وجود می آید باعث خوردگی لایه خارجی سیلندر می شود و علائمی بر سوختن واشر می باشد، همچنین این حباب ها باعث کم شدن راندمان سیستم خنک کننده به دلیل جلوگیری از تبادل حرارت می شود. زمانیکه دمای آب رادیاتور بالا می رود این حباب ها علتی بر سر ریز شدن این آب می شود.
۲. تغییر رنگ روغن پیشرانه یا همان روغن موتور خودرو
زمانیکه دمای موتور بالا است، با بیرون کشیدن گیج روغن می توانید متوجه تغییر رنگ روغن که به رنگ شیری تغییر حالت می دهد شوید. این وضعیت در حالت عادی وجود ندارد و تنها زمانیکه واشر سر سیلندر شما سوخته باشد و این آب به داخل روغن راه پیدا کرده باشد پدید می آید. نشت این روغن و آب از محل اتصال سرسیلندر شما را متوجه سوختن واشر سرسیلندر خواهد کرد.
۳. بد کار کردن یا درست کار نکردن موتور خودرو
با سوختن واشر سرسیلندر خودرو راندمان موتور به دلیل آب بندی نشدن و جلوگیری از این فرایند بین سر سیلندر و سیلندر، افت پیدا می کند و این آب بندی نشدن باعث ورود روغن یا آب به داخل سیلندر می شود.
۴. افزایش بیش از حد دمای موتور خودرو
شاید برای شما نیز پیش آمده باشد که دمای موتور ماشینتان به شدت بالا رفته باشد به حدی که به نقطه جوش رسیده باشد، یکی از علائم این افزایش دما سوختگی واشر سرسیلندر است که باید آن را تعویض کنید.
رانندگی طولانی مدت باعث افزایش دمای موتور و داغ کردن آن می شود که باعث سوختگی واشر می شود.
بالا رفتن دما باعث بالا رفتن آمپر می شود و این دلیلی بر کمبود آب لازم در رادیاتور است.
همچنین باید توجه داشته باشید که با بروز مشکل در هر قسمت از قطعات سیستم خنک کننده مانند فن خنک کننده و یا رادیاتور باعث افزایش دمای موتور (پیشرانه) و در نتیجه آسیب دیدن واشر سرسیلندر می شود.
۵. خروج دود سفید از اگزوز خودرو
خروج گاز سفید یا آبی رنگ از اگزوز خودرو یکی از علائم سوختگی واشر سرسیلندر می باشد، این دود نشانه وجود آب در محفظه احتراق است، این دود زمانیکه شما ماشین را روشن می کنید می توانید ببینید و با بررسی خروجی اگزوز زمانیکه موتور خاموش بوده و پس از مدتی آن را روشن می کنید یا اصطلاحا استارت می زنید متوجه سالم یا خراب بودن واشر می شوید.
۶. کاهش پیدا کردن سطح مایع خنک کننده در موتور ماشین
زمانیکه سطح آب موتور خودروی شما به دلیل غیر عادی و نامعلومی کاهش پیدا کند یکی از دلایل آن می تواند سوختن واشر سرسیلندر باشد زیرا این آب با وجود نشتی از موتور خارج شده و به سمت محفظه سیلندر و یا منافذ دیگر رفته و باعث کاهش آن می شود.
۷. پوسیدگی واشر پس از مدت زمان طولانی
واشر سرسیلندر مانند بسیاری از قطعات دیگر پس از گذشت مدت زمان طولانی از رانندگی باعث فرسایش می شود، نوسانات دمایی به دلیل تغییرات فصل، رانندگی طولانی مدت باعث این پوسیدگی می شود. رسوبات داخل این قطعه به دلیل ایجاد گازهایی که از احتراق به وجود می آید پس از مدتی باعث فرسودگی واشر می شود.
۸. مشاهده روغن یا مایع خنک کننده روی شمع های خودرو
وجود آب یا روغن روی سر این شمع نشان دهنده سوختگی واشر سرسیلندر است که باید آن را بر طرف کنید.
۹. دیر روشن شدن خودرو پس از استارت های متوالی خودرو
یکی دیگر از علائم سوختگی واشر سرسیلندر این است که خودرو با استارت های متوالی روشن نمی شود و پس از چند بار استارت روشن می شود، این علامت نیم سوز شدن واشر سرسیلندر را نشان می دهد.
۱۰. نقص فنی در بخش واتر پمپ و همچنین گردش نداشتن آب در موتور
واتر پمپ یکی از مهم ترین قطعات خودرو محسوب می شود که از وظایف آن می توان به گردش در آوردن آب و مایعات ضد یخ و جوش درون موتور اشاره کرد، با نشتی واشر سرسیلندر و هدر رفتن آب از درون آن باعث به وجود آمدن نقص در این پمپ می شود.
تمامی این علائم که به آن پرداختیم می تواند نشانه هایی از سوختن واشر سر سیلندر باشد که باید به آنها توجه کرد و این نقص را برطرف نمود زیرا جلوگیری از این خسارات خیلی به صرفه تر از زمانی است که برای تعمیر آن بخواهیم اقدام کنیم.
برای جلوگیری به موقع از این وضعیت می توانید با بررسی های ماهانه از سیستم داخلی موتور و چک کردن آن متوجه ایرادات کوچک و یا حتی نیم سوز شدن واشر سرسیلندر شوید و نکته آخر اینکه زمانیکه با نقص فنی خودرو مواجه شدید از ادامه رانندگی خودداری کنید و هر چه سریعتر خودرو را به یک تعمیرگاه برده و نقص را برطرف کنید تا از آسیب های جدی و هزینه های زیادی که در آینده نه چندان دور برایتان پیش می آید جلوگیری کنید.
مراحل تعمیر واشر سر سیلندر
- خاموش کردن موتور: ابتدا موتور خودرو را خاموش کرده و اجازه دهید تا کاملاً خنک شود.
- جدا کردن باتری: کاپوت خودرو را باز کرده و باتری را جدا کنید تا از هرگونه خطر برق‌گرفتگی جلوگیری شود.
- تخلیه مایعات: مایعات موتور شامل روغن، آب و ضد یخ را به طور کامل تخلیه کنید.
- جدا کردن اتصالات: شیلنگ‌ها، لوله‌ها و اتصالات مربوط به سر سیلندر را با احتیاط جدا کنید.
- باز کردن پیچ‌های سر سیلندر: پیچ‌های سر سیلندر را با استفاده از آچار به ترتیب مشخص باز کنید. این کار باید با دقت انجام شود تا از آسیب به قطعات جلوگیری شود.
- جدا کردن واشر قدیمی: واشر سر سیلندر قدیمی را با احتیاط از روی بلوک سیلندر جدا کنید.
- تمیز کردن سطوح: سطح بلوک سیلندر و سر سیلندر را با استفاده از پاک‌کننده واشر تمیز کنید تا هیچ گونه آلودگی یا بقایای واشر قبلی باقی نماند.
- نصب واشر جدید: واشر سر سیلندر جدید را به دقت روی بلوک سیلندر قرار دهید.
- نصب سر سیلندر: سر سیلندر را بر روی بلوک سیلندر قرار دهید و پیچ‌های آن را به ترتیب مشخص با گشتاور مناسب ببندید.
- وصل کردن اتصالات: شیلنگ‌ها، لوله‌ها و اتصالات مربوط به سر سیلندر را دوباره وصل کنید.
- پر کردن مایعات: مایعات موتور را به داخل موتور بریزید و مطمئن شوید که سطح آنها مناسب است.
- وصل کردن باتری: باتری را دوباره وصل کنید.
- روشن کردن موتور: موتور را روشن کنید و به دقت عملکرد آن را بررسی کنید تا از عدم وجود نشتی و عملکرد صحیح اطمینان حاصل کنید
نتیجه‌گیری
واشر سر سیلندر یکی از اجزای کلیدی موتور است که نقش حیاتی در عملکرد بهینه آن ایفا می‌کند. درک عملکرد و اهمیت این قطعه می‌تواند به مالکان خودروها کمک کند تا از بروز مشکلات جدی جلوگیری کنند و عمر موتور را افزایش دهند. در صورت بروز هر گونه نشانه‌ای از خرابی، مراجعه به یک مکانیک حرفه‌ای بسیار توصیه می‌شود.