وظایف راننده در صورت تصادف با عابر پیاده؛ بایدها و نبایدها
علاوه بر تصادفات خیابانی و جاده‌ای که میان دو وسیله نقلیه صورت می‌گیرد، سهم زیادی از تصادفات رانندگی به برخورد وسایل نقلیه با عابرین پیاده در معابر و سایر مسیرها اختصاص می‌یابد. در این صورت وظایف راننده در صورت تصادف با عابر پیاده اهمیت زیادی پیدا می‌کند.
عابرین پیاده در واقع دسته‌ای از افراد هستند که با پای پیاده یا بدون در اختیار داشتن هر یک از وسایل نقلیه موتوری در مسیرهای خیابانی، جاده‌ای و سایر بخش‌ها در سطح شهر به تردد می‌پردازند. حال ممکن است مسیرهای یاد شده به تردد عابرین پیاده اختصاص داده شده باشد یا تنها مربوط به عبور وسایل نقلیه باشد.
در این صورت مطابق قوانین وضع شده راهنمایی و رانندگی و همچنین اختصاص معابر مخصوص برای رفت و آمد عابرین پیاده، قانون گذار سعی در حفظ سلامت افراد داشته و با استفاده از این ضوابط در برقراری نظم و دفاع از حقوق افراد می‌کوشد.
جزئیات قوانین تصادف وسایل نقلیه با عابرین پیاده
گرچه در زمان صحبت درباره تصادف عابر پیاده و وسیله نقلیه به صورت ناخودآگاه راننده را مقصر دانسته و دفاع از حقوق عابر را ضروری می‌دانیم اما باید یادآور شده که در خلال این دسته از حوادث رانندگی همیشه راننده در شکل‌گیری سانحه مقصر نیست و گاه می‌توان دلیل رخداد این نوع اتفاقات را به بروز رفتار اشتباه یا نقض قوانین راهنمایی و رانندگی از جانب عابر پیاده نسبت داد.
تصور کنید که تمامی قوانین لازم اعم از رانندگی با سرعت مجاز، توجه به رعایت ضوابطی مانند استفاده از راهنما، توجه به تابلو‌ها و رنگ چراغهای راهنمایی و رانندگی، به همراه داشتن گواهینامه معتبر، مجهز بودن وسیله نقلیه به بیمه شخص ثالث و عدم وجود نقص فنی در کارکرد آن توسط راننده رعایت شود و در مقابل شاهد تعدی از قوانین معین شده مانند عبور از عرض بزرگراه‌ها در صورت وجود پل‌های عابر پیاده، تردد عابر در حال روشن بودن چراغ سبز حرکت وسایل نقلیه و خاموش بودن چراغ قرمز عدم حرکت خودروها باشیم. در این صورت نمی‌توان دلیل رخداد حادثه رانندگی بین عابر و وسیله نقلیه را به خطای راننده نسبت داد و در حقیقت عابر پیاده مقصر خواهد بود.
وظایف راننده در صورت تصادف با عابر پیاده چیست؟
مطابق ماده ۲۶ قوانین نظارت بر جرائم راهنمایی و رانندگی نمی‌توان در تمامی انواع تصادفات جاده‌ای و خیابانی که بین عابر پیاده و وسیله نقلیه رخ می‌دهد، راننده را مقصر حادثه دانست و بایستی از حقوق راننده نیز در این زمینه حراست شود. گاهی نیز مقصر بودن در حادثه رانندگی با توجه به اظهار نظر و کارشناسی افسر راهنمایی و رانندگی و مراجع قضایی شامل هر دو شخص راننده و عابر پیاده شده و برای هر یک درصدی مشخص تعیین می‌شود.
انتظارات قوانین راهنمایی و رانندگی از شخص راننده در مورد تصادف با عابر پیاده
قانون وظایف راننده در صورت تصادف با عابر پیاده را به این صورت می‌داند:
چنانچه به هر دلیل راننده وسیله نقلیه مالکیت آن را برعهده نداشته و صاحب خودروی درگیر شده در تصادف شخصی غیر از راننده باشد، مطابق ضوابط وضع شده همواره نمی‌توان مالک وسیله نقلیه را مقصر دانست. چراکه ممکن است راننده دارای مدرک گواهینامه معتبر بوده و در سلامت کامل جسمی و روانی به رانندگی اقدام کرده باشد.
رانندگان وسایل نقلیه در قبال تصادف با عابرین پیاده مکلف به رعایت مواردی هستند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
سلامت فنی و کیفی وسیله نقلیه باید پیش از حرکت در مسیر توسط راننده بررسی شود و در صورت وجود هر گونه ایراد نسبت به مرتفع نمودن آن مبادرت به عمل آید.
باید توجه داشت که حالت مستی و عدم هوشیاری در هنگام رانندگی هر گونه حقوق قانونی در جریان تصادف را از راننده سلب می‌کند و حتی در صورتی که عابر پیاده مقصر عینی رخداد حادثه باشد، مسئولیت اتفاق افتادن تصادف به طور کامل با راننده خواهد بود و وی به عنوان مجرم شناخته می‌شود.
رانندگی با رعایت سرعت مجاز از دیگر وظایف راننده در قبال تصادفات عابر و وسیله نقلیه تلقی می‌شود.
رعایت قوانین راهنمایی اعم از توجه به تابلو‌ها و چراغهای راهنمایی و رانندگی باید در دستور کار قرار گیرد. در این حالت در صورتی که راننده با چراغ سبز عبور عابر مواجه شد وظیفه دارد وسیله نقلیه خود را پشت خط معین و قبل از خط کشی مخصوص عابر پیاده متوقف نماید تا عابرین بتوانند در مدت زمان تعیین شده به سلامت از عرض خیابان عبور کنند.
در صورتی که این نوع سانحه رانندگی به ایجاد آسیب‌های جسمانی منجر شود لازم است راننده وسیله نقلیه در صورت امکان (چنانچه هوشیار باشد) به تماس با اورژانس و پلیس اقدام نموده و روند انتقال عابر مصدوم به مرکز درمانی و درمان وی را دنبال کند.
چنانچه تصادف وسیله نقلیه با عابر پیاده به دلیل سهل‌انگاری، بی‌توجهی و بی‌‌احتیاطی راننده صورت گیرد، فرد خاطی مطابق ماده ۷۱۷ قانون مجازات اسلامی به حدود ۲ تا ۶ ماه حبس محکوم خواهد شد. بنابراین لازم است عبور از گذرگاه‌های عابرین پیاده که فاقد چراغ راهنمایی و رانندگی با نهایت دقت انجام شده و توجه داشته باشید که مطابق ماده ۱۲۹ و ۱۳۰ آیین نامه پلیس راهور حتی در صورت عدم وجود چراغ راهنما و تابلوی توقف در این اماکن، حق تردد با عابرین پیاده بوده و رانندگان موظف به رعایت حقوق آن‌ها هستند.
مطابق ماده ۱۶۱ آیین نامه راهور (بند پ) زمانی که راننده وسیله نقلیه به معابر عبور عابرین پیاده یا مناطق مسکونی فاقد گذرگاه برای عابرین نزدیک می‌شود مکلف است از سرعت وسیله نقلیه بکاهد و با احتیاط بیشتر به رانندگی ادامه دهد.
با توجه به قوانین مندرج و اخلاق انسانی، ترک صحنه تصادف توسط راننده پس از ایجاد سانحه مجاز نمی‌باشد.
همین طور بخوانید: نکات مهم پیش از خرید خودرو
توقعات قانون از عابرین پیاده چیست؟
همانطور که پیشتر نیز اشاره شد، در سوانح رانندگی و تصادفاتی که میان وسایل نقلیه و عابرین پیاده اتفاق می‌افتد، تنها نمی‌توان راننده را مقصر دانست و گاها قوانین مندرج بر علیه شخص عابر عملیاتی می‌شود. به همین جهت باید یادآور شد که مسئولیت‌هایی در این حیطه متوجه عابرین پیاده خواهد بود و با توجه به اظهارات پلیس راهور برای عابرین خاطی جریمه‌هایی نیز در نظر گرفته شده است. در ادامه به وظایف و مسئولیت‌های عابرین پیاده در قبال جلوگیری از حوادث رانندگی اشاره می‌کنیم.
در مسیرهای سواره رو توقف نکنید
عابرین پیاده چنانچه در مسیرهایی مانند بزرگراه، آزادراه، خیابان و بلوار به انتظار می‌ایستند، نباید به بخش‌های میانی از عرض این نوع مسیرها پیشروی کنند و لازم است در حاشیه امن مسیر بایستند. بنابراین ورود عابرین پیاده به مسیرهای سواره رو در حال انتظار برای تاکسی و اتوبوس یا سایر امور مجاز نخواهد بود.
از پیاده رو و گذرگاه‌های مخصوص تردد کنید
در زمینه قوانین تصادف وسیله نقلیه با عابر پیاده، عابرین موظف به عبور و مرور در سطح گذرگاه‌‌ها، معابر و پیاده رو‌ها خواهند بود و مجاز به تردد در سطح خیابان نیستند. در صورتی که مسیرهای پیاده رو به هر دلیل مسدود باشند یا در ناحیه‌ای خاص از طول خیابان مسیر پیاده رو وجود نداشته باشد، تردد عابرین پیاده از حاشیه خیابان باید با رعایت اصول و احتیاط کافی صورت گیرد. بر این مبنا عابر پیاده موظف است که در جهت خلاف حرکت خودروها و از منتهی الیه چپ در مسیر پیشروی کند.
به رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی بپردازید
بر مبنای قوانین وضع شده در حیطه تصادفات رانندگی وسایل نقلیه با عابرین پیاده، شخص عابر همانند راننده باید از ضوابط موجود تبعیت کرده و قوانین را در هر حالت رعایت نماید. به همین جهت عابرین مکلف هستند ضمن توجه به چراغ راهنمای متعلق به رهگذران پیاده، گذر از خط کشی‌های مربوط به عابرین پیاده در تقاطع‌ها را به زمانی موکول کنند که چراغ عبور عابر سبز یا قرمز چشمک زن و چراغ مربوط به عبور وسایل نقلیه موتوری قرمز ثابت یا چشمک زن باشد.
از مسیرهای غیر هم سطح و دارای خط کشی عبور کنید
با توجه به ضوابط به ثبت رسیده در زمینه جلوگیری از تصادفات رانندگی عابرین پیاده با وسایل نقلیه، عابران حق گذر از عرض بزرگراه‌ها، آزادراه‌ها و خیابان‌های وسیع را ندارند، مگر اینکه از خط کشی مخصوص تردد عابرین، پل‌های هوایی و زیر گذرها برای انتقال از یک سوی خیابان به سوی دیگر بهره بگیرند. در این حالت با وجود فواصلی مانند حصار، گارد ریل و … عابران تنها مجاز به عبور از روی خط کشی‌ها، رفوژ، پل‌ها و سایر معابر در نظر گرفته شده برای رسیدن به سوی دیگر مسیر خواهند بود.
همچنین مطابق ماده ۱۴۱ آیین نامه راهور در مسیرهای دارای خط کشی عابر پیاده که فاقد چراغ مخصوص تردد عابر هستند، حق تقدم با آن دسته از عابرانی است که قصد تردد از روی خط کشی‌ها را دارند. شایان ذکر است که تعداد خط کشی‌های مربوط به گذر عابرین پیاده از عرض خیابان‌ها برخلاف گذشته به تعدادی قابل قبول رسیده و این موضوع رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی را برای عابران تسهیل می‌نماید.
همین طور بخوانید: عواقب گریختن از محل تصادف
سخن پایانی
ضوابطی که در زمینه تصادفات و سوانح رانندگی میان وسایل نقلیه و عابرین پیاده به تصویب رسیده‌اند، حق و حقوق راننده و عابر پیاده و میزان تقصیر آن‌ها را مشخص می‌نماید. در این زمینه نکات زیر را مورد توجه قرار دهید:
چنانچه عابر پیاده در جریان تصادف مقصر اصلی شناخته شود، بازهم دیه مربوط به مصدومیت یا فوت وی از جانب شرکت بیمه گر بر مبنای تعهدات بیمه شخص ثالث پرداخت خواهد شد. (مبلغ دیه توسط مراجع ذیصلاح معین می‌گردد)
چنانچه عابر پیاده مقصر رخداد سانحه رانندگی باشد اما بیمه شخص ثالث وسیله نقلیه از اعتبار کافی برای جبران خسارات برخوردار نباشد، دیه عابر از سوی صندوق قانون بیمه اجباری مسئولیت مدنی مالکین وسایل نقلیه موتوری زمینی پرداخت خواهد شد.