صنعت خودرو؛ بیشترین مصرف ارز با کمترین ارزآوری
گزارش تازه مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد صنعت خودرو در دو دهه اخیر بیشترین میزان وابستگی ارزی را میان صنایع کشور داشته، در حالی که سهم آن از ارزآوری بسیار ناچیز بوده است. این صنعت به دلیل وابستگی گسترده به واردات قطعات، فناوری و تجهیزات، در برابر نوسانات ارزی و تحریم‌ها یکی از آسیب‌پذیرترین بخش‌های اقتصاد محسوب می‌شود.
بر اساس این گزارش، تولید خودرو در ایران نه‌تنها خودکفا نشده بلکه به مونتاژ وابسته مانده است. قطعه‌سازان داخلی توان تولید قطعات پیشرفته را ندارند و بخش عمده‌ای از نیاز صنعت از طریق واردات تامین می‌شود. در کنار ارزبری کوتاه‌مدت ناشی از واردات مواد اولیه و قطعات، وابستگی به تجهیزات و فناوری‌های خارجی نیز فشار بلندمدت ارزی را تشدید کرده است.
آمارهای رسمی نشان می‌دهد تنها در سال گذشته بیش از ۲.۱ میلیارد دلار ارز برای مونتاژ خودرو اختصاص یافته، در حالی که واردات خودرو کامل حدود ۱.۶ میلیارد دلار بوده است. با این حال صادرات خودرو و قطعات ایرانی سهمی نزدیک به صفر دارد و در مقایسه با نیاز ارزی این صنعت، تراز آن منفی است. به‌طور مشخص، سهم صادرات خودرو از تقاضای داخلی کمتر از یک درصد و سهم واردات واسطه‌ای بیش از ۲۳ درصد گزارش شده است.
کارشناسان معتقدند این وضعیت نتیجه سال‌ها انحصار، نبود رقابت و ضعف سرمایه‌گذاری در فناوری است. صنعت خودرو به‌جای آنکه مولد ارزش افزوده و ارز باشد، مصرف‌کننده منابع ارزی کشور است و در شرایط بحران ارزی، فشار مضاعفی بر اقتصاد وارد می‌کند. مرکز پژوهش‌های مجلس در این گزارش تأکید کرده است که سیاست‌گذاران باید معیار «تراز ارزی» را در تخصیص منابع مدنظر قرار دهند و برای کاهش وابستگی، اقداماتی چون تقویت زنجیره تأمین داخلی، سرمایه‌گذاری در فناوری و ایجاد رقابت واقعی را دنبال کنند.
منبع خبر: دنیای اقتصاد