تعویض روغن گیربکس اتوماتیک
خودروهای گیربکس اتوماتیک با توجه به پیشرفت صنعت هر روز بیشتر از قبل در خیابان‌ها دیده می‌شود. یکی از ویژگیهای منحصربفرد این خودروها حذف فیزیکی کلاچ از زیر پای راننده و جایگزینی دنده اتوماتیک با دنده‌های دستی می‌باشد. در همین راستا تعویض روغن گیربکس اتوماتیک به‌عنوان یکی از گزینه‌های اصلی در نگه‌داری خودرو تبدیل شده است. از آنجائی که سیستم گیربکس، کلیه کارهای مربوط به انتقال نیرو و تعویض دنده و حرکت را یکجا انجام می‌دهد، توجه به زمان و موقع تعویض روغن گیربکس اتوماتیک در بالا بردن عمر مفید آن تأثیرگذار می‌باشد.
برای تعمیر و یا تعویض هر وسیله‌ای باید به متخصصین مجرب و باتجربه مراجعه کرد تا در رابطه با رفع ایرادات اطمینان خاطر وجود داشته باشد. لذا در خودروهای اتومات نیز، با مراجعه به تعمیرکار ماهر، روغن مناسب گیربکس اتوماتیک را انتخاب و برای تعویض روغن با دستگاه تمام اتومات از تعمیرگاه‌های معتبر کمک گرفت تا با تعویض روغن گیربکس برای مدت زمان خاص بعدی، اطمنیان از عملکرد مناسب خودرو برای راننده به وجود آید. در ادامه به معرفی نحوه عملکرد سیستم روغن اتومات و دلایل مهم بودن آن خواهیم پرداخت.
تعویض روغن گیربکس اتومات
قبل از بررسی ویژگیهای تعویض روغن گیربکس اتوماتیک بهتر است فرق بین روغن‌های گیربکس خودورها را بدانیم تا شناخت بهتری راجع به روغن داشته باشیم. واسکازین یا روغن گیربکس مایع روان کننده‌ای است که قطعات درگیر در انتقال نیروی سیستم گیربکس را روانکاری می‌کند و در دو نوع تولید می‌شود:
روغن هیدرولیک MTF که مناسب خودروهای با گیربکس دستی بوده و روغن هیدرولیک ATF، مناسب استفاده برای خودروهای با گیربکس اتوماتیک می‌باشد. در خودروهای اتومات، روغن گیربکس علاوه بر روان‌کنندگی قطعات گیربکس، وظیفه انتقال نیرو از پمپ روغن به کلاچ را نیز دارد.
کارکردهای روغن گیربکس اتومات
در تعویض روغن گیربکس اتوماتیک باید به کارکردهای آن توجه شده تا روغن مناسب برای تعویض روغن گیربکس مورد استفاده قرار گیرد. عملکرد روغن‌های مورد استفاده در گیربکس اتومات شامل موارد زیر است:
۱- وظیفه انتقال نیروی موتور از طریق مبدل گشتاور را بر عهده دارد.
۲- به‌وسیله انتقال حرارت، دمای خودرو را نیز کنترل می‌کند.
۳- تمام سطوح دارای اصطلاک و همچنین دنده و یاتاق را روانکاری می‌کند.
۴- اصطکاک صفحه کلاچ را در دماهای متغیر کنترل می‌نماید.
۵- مقاومت سطوح فلزات را در برابر خوردگی بالا برده و از خوردگی محافظت می‌شود و همچنین تورم و بادکردن آب‌بندها را کنترل می‌کند.
ویژگیهای مورد نظر در تعویض روغن گیربکس اتوماتیک
با توجه به انواع کارکرد، روغن مناسب گیربکس اتومات ویژگیهای مختلفی باید داشته باشد که آن‌ها را شرح می‌دهیم:
۱- رقیق بودن و کم بودن غلظت روغن گیربکس اتومات آن را با روغن دنده‌دستی متفاوت و متمایز می‌کند که خاصیت این روغن گرانروی یا ویسکوزیته پایین می‌باشد و همین باعث می‌شود که نیرو به‌خوبی از موتور به کلاچ منتقل شود.
۲- خاصیت خنک کنندگی روغن گیربکس اتومات مقاومت آن را در برابر افزایش دما حفظ می‌کند و عملکرد آن شبیه مایع خنک کننده رادیاتور می‌باشد که گرما را منتقل کرده و مانع داغ شدن دنده‌ها می‌شود. برای بالابردن نقطه جوش روغن گیربکس اتومات، به آن مکمل اضافه می‌کنند.
۳- آب‌گریزی روغن گیربکس اتومات ویژگی است که آن را از آب جدا ساخته و در صورت نفوذ احتمالی رطوبت یا آب، از تشکیل محلول‌های مضر جلوگیری می‌کند.
۴- از آنجائی که تشکیل حباب در روغن، انتقال نیرو در گیربکس را مانع شده و عملکرد روغن را مختل می‌سازد، خاصیت جلوگیری از تشکیل حباب و کف در روغن‌های گیربکس اتومات گنجانده شده است.
۵- پایداری آن در برابر هرگونه ساییدگی و خوردگی، مقاومت قطعات را بالا می‌برد.
۶- برای تعویض روغن گیربکس اتوماتیک باید به ویژگی ضد زنگ بودن آن را نیز مدنظر قرار دهیم که باعث عدم هرگونه ترکیب و واکنشی با اکسیژن شده و همچنین از تشکیل هرگونه رسوبات و لجن در مایع جلوگیری می‌نماید.
در مجموع بهترین روغن گیربکس اتوماتیک باید دارای ویژگیهای زیر باشند:
- خاصیت پراکندگی روغن و باعث چسبیدن به سطوح
- که لج و رسوبات احتمالی را در گیربکس کنترل می‌کند.
- ضد ترکیب شدن با اکسیژن
- ضد سایش و خوردگی
- عامل محافظ از قطعات بوش و واشرها می‌باشد
- کنترل و رفع کننده اصطکاک
- در برابر زنگ زدگی محافظت می‌کند
- در کاهش آلایندگی و نگه‌داری فشار روغن موثر است
- از کم شدن روغن در شیارها و لوله‌ها جلوگیری می‌کند
- در تقویت گرانروی روغن موثر است
- مقاومت در تغییر گرانروی در فصول سرد و گرم
- مانع کف‌‍زدگی می‌شود
البته باید این نکته را نیز مورد توجه قرار داد که تغییر نوع روغن در نوبت‌های تعویض روغن گیربکس اتوماتیک حتماً باید با مشورت و راهنمایی تعمیرکار ماهر و متخصص صورت بگیرد زیرا ممکن است عدم سازگاری نوع روغن با ماشین‌های تقریباً قدیمی و ماشین‌های مدل جدید احتمال خرابی سیستم گیربکس را به‌همراه داشته باشد. یکی از بهترین مشاورین در این زمینه، دفترچه راهنمای خودرو که توسط کارخانه سازنده‌ی آن ارائه شده است می‌باشد و بهتر است ابتدا با مراجعه به آن، نوع روغن و نحوه سرویس‌کاری را تعیین کرد.
بررسی دوره‌ای و زمان تعویض روغن گیربکس اتوماتیک
برابر تجربه و آزمایش‌های صورت گرفته در کارکرد میزان روغن گیربکس اتومات، بهترین زمان تعویض روغن گیربکس اتوماتیک پس از حدود ۶۰ هزار کیلومتر کارکرد خودرو می‌باشد که در صورت نرسیدن کارکرد به این حد نصاب، خاصیت اولیه روغن حدود ۳۶ ماه محفوظ می‌ماند و برای جلوگیری از آسیب ناشی از کاهش خاصیت‌های روغن اتومات به سایر قطعات و موتور خودرو شایسته است که زیر نظر کارشناس مربوطه نسبت به تعویض روغن گیربکس اتوماتیک اقدام گردد.
از آنجائی که در تولید خودروهای جدید گیج روغن برای بازدید دستی تعبیه نشده است، بهتر است برای این‌کار حتماً به مکانیک مجرب و یا نمایندگی‌های مجاز مراجعه شود. برخی موارد در این بررسی‌ها به چشم می‌خورد نظیر کاهش میزان روغن که امکان دارد ناشی از تبخیر احتمالی و یا نشتی قسمتی از سیستم انتقال و جریان روغن باشد. همچنین زیاد بودن میزان روغن هم احتمال بوجود آمدن حباب شده و قابلیت ترکیب با اکسیژن و اکسید شدن را پیدا خواهد کرد در نتیجه منجر به بروز اختلال در عملکرد سیستم خواهد شد.
اگر علائم و نشانه‌های زیر در بازدیدهای دوره‌ای مشاهده شدند نیز باید نسبت به تعویض روغن گیربکس اتوماتیک اقدام نمود. به این علائم در اصطلاح فاسدشدگی روغن گفته می‌شود. تغییر رنگ و از دست دادن شفافیت، احتمال مخلوط شدن با آب و در نتیجه سرخوردن دنده را به همراه خواهد داشت، کدرشدگی ناشی از وجود ناخالصی در روغن که افت فشار سیستم را در پی خواهد داشت،
علائم زیر نشانه‌هایی هستند که بعضاً در خصوص تعویض روغن گیربکس اتوماتیک هشدار می‌دهند و برای محفوظ ماندن قطعات خودرو نباید از کنار این هشدارها ساده گذشت:
۱- هرگونه صداهای غیرمعمول و ناهنجار در هنگام تعویض دنده بوجود داشته باشد.
۲- گاهی اوقات دنده به سختی جا بخورد یا اصلاً جا نخورد.
۳- حرکت و شتاب خودرو پس از تعویض دنده، غیرعادی باشد.
با توجه به این‌که روغن گیربکس اتوماتیک نقشی مهم و حیاتی در عملکرد خودرو ایفا می‌کند لذا برای تعویض روغن گیربکس اتوماتیک نهایت دقت و وسواس را باید به خرج داد که از وارد آمدن هرگونه خسارتی به خودرو جلوگیری شو دو بهتر است که با تعویض روغن گیربکس اتوماتیک با دستگاه تمام اتوماتیک انجام بشود که تعمیرگاه هادیلو این کار را با نهایت دقت و مهارت برای شمام انجام خواهد داد. برای خرید روغن گیربکس برای انواع برندهای خودرو می‌توانید به این تعمیرگاه مراجعه کنید.