همه چیز درباره بیمه مسئولیت
تعهدات بیمه گذار در قبال خسارات و زیان‌های مالی و جانی مختلفی که متوجه اشخاص ثالث شده باشد، تعریف کلی بیمه مسئولیت را نمودار می‌کند. بنابراین مسئولیتی که بیمه گذار در برابر سایر اشخاص دارد، بیمه مسئولیت نامیده می‌شود. این در حالی است که پوشش خسارات به واسطه بیمه مسئولیت تنها زمانی مقدور است که شخص بیمه گذار تمامی تعهدات را بر عهده بگیرد.
آشنایی با بیمه مسئولیت
قبول مسئولیت‌ها در قبال پرداخت غرامت در نتیجه ایجاد حادثه در حیطه فعالیت کاری هر شخص یا گروه، برعهده او خواهد بود. مطابق قانون، چنانچه فرد یا گروهی در نتیجه ایجاد سانحه به جان یا مال افراد ثالث زیان وارد نمایند مکلف به پذیرش مسئولیت و پرداخت غرامت خواهد بود. در این میان بیمه مسئولیت، جبران و پرداخت خسارات جانی و مالی مختلفی را که متوجه اشخاص یا گروه‌های بیمه گذار شده است، برعهده می‌گیرد. به این طریق بیمه گذاران با پرداخت حق بیمه مشخص، از مزایای پوشش بیمه مسئولیت بهره گرفته و بابت پرداخت خسارات و جبران زیان‌های ایجاد شده در نتیجه فعالیت‌های کاری آسوده خاطر خواهند بود.
شرکت‌های بیمه‌گر وابسته به نوع بیمه و قراردادی که به تنظیم رسیده است، موظف به پرداخت هزینه‌های ناشی از رخداد حوادث و جبران زیان‌های وارد آمده است. بیمه مسئولیت انواع مختلفی دارد و می‌تواند زمینه‌های گوناگونی را شامل شود. لذا لازم است پیش از عقد هر گونه قرارداد بیمه ابتدا درباره تمامی انواع پوشش‌های این نوع بیمه تحقیق کرده و سپس با توجه به زمینه کاری و نوع نیاز خود نسبت به خرید بیمه و اخذ خدمات تعیین شده مبادرت نمایید.
۳ نوع اصلی بیمه مسئولیت
بیمه مسئولیت دارای انواعی است که در ادامه با ۳ نوع اصلی بیمه مسئولیت آشنا خواهید شد:
بیمه مسئولیت مدنی
ضوابط این نوع بیمه شامل تعهداتی است که بیمه گذار برعهده می‌گیرد و در صورت پیشامد هر گونه سانحه و پدید آمدن هر نوع خسارت، شخص بیمه گذار مسئول خواهد بود. به این ترتیب بیمه مسئولیت مدنی شامل مواردی است که فرد مسئولیت امور خاصی را برعهده گرفته است. از آنجایی که قبول مسئولیت در حیطه‌های مختلف با پذیرش خطرات گوناگون همراه خواهد بود، این نوع بیمه انواع گوناگونی دارد و بسته به شرایط و نوع نیازهای افراد تعیین می‌شود. بعضی از انواع بیمه مسئولیت مدنی شامل موارد زیر است:
بیمه مسئولیت مدنی عمومی
این نوع بیمه پذیرش تعهدات و مسئولیت‌های افراد در قبال اشخاص ثالث در رابطه با زیان‌ها و خسارات جانی و مالی غیر تعمدانه‌ای است که در امور روزمره امکان وقوع آن‌ها وجود دارد.
بیمه مسئولیت مدنی حرفه‌ای
این بیمه تعهدات و میزان پاسخگویی افراد بیمه گذار در برابر اشخاص ثالث در زمینه مشاغل گوناگون و حِرف مختلف را شامل می‌شود. بیمه مسئولیت پزشکان، بیمه مسئولیت مهندسی، بیمه مسئولیت کارفرما در قبال کارکنان و … اشکال مختلف بیمه مسئولیت مدنی حرفه‌ای را نشان می‌دهند.
بیمه مسئولیت مدنی حرفه‌ای پزشک و پیراپزشک
بر مبنای قوانین مندرج در این نوع بیمه نامه، پزشکان و پیراپزشکان در برابر اهمال یا اشتباهات خود در امور جراحی، درمان، آزمایش و … بیمه می‌شوند. به این ترتیب مسئولیت‌های قانونی خاصی که پزشک و پیراپزشک در مقابل بیمار دارد، به شرکت بیمه منتقل می‌شود تا بیمه‌گر در مواقع لزوم پاسخگو باشد.
خسارات تحت پوشش
غرامت فوت: چنانچه خطای پزشک یا پیراپزشک در روند درمان منجر به فوت بیمار شود، مسئولیت پرداخت غرامت و دیه فوت فرد به وراث قانونی او برعهده شرکت بیمه قرار می‌گیرد. میزان غرامت در واقع مبلغ دیه تعیین شده در‌ماه‌های حرام یا غیر از آن است.
غرامت نقص عضو: مسئولیت‌های این نوع بیمه در زمان نقص عضو بیمار در نتیجه قصور پزشک و پیراپزشک نمودار می‌شود. تعیین سقف هزینه‌های پرداخت خسارت به واسطه بیمه گذار یعنی خود پزشک یا پیراپزشک معین خواهد شد و به این ترتیب بیمه موظف به پرداخت حداکثر مبلغ تعیین شده می‌باشد.
موارد خارج از پوشش
انجام فعالیت‌هایی که از محدوده قوانین درمانی یا ضوابط تعیین شده برای پزشکان خارج باشد.
انجام هر نوع فعالیتی که از حیطه تعهدات شغلی و مسئولیت‌های صنفی پزشکان و پیرامپزشکان خارج باشد.
پرداخت غرامت‌ها و خسارات ناشی از عدم النفع (محروم شدن از منافع مالی و کسب درآمد در نتیجه حادثه ایجاد شده)
چنانچه حادثه رخ داده در نتیجه استعمال مواد مخدر، مصرف مشروبات الکلی یا استفاده از داروهای خواب آور از جانب پزشک یا پیراپزشک باشد و تمرکز و هوشیاری مورد نیاز برای انجام وظیفه را از وی سلب کرده باشد، مطابق قانون شرکت بیمه‌گر در قبال جبران زیان‌ها و پرداخت خسارات مسئول نخواهد بود.
چنانچه آسیب وارد شده به بیمار و زیان ایجاد شده در سلامت وی در نتیجه اعمال اثرات انرژی هسته‌ای، تشعشعات رادیو اکتیو و اشعه‌های یونیزه کننده صورت گرفته باشد و استفاده از این سبک درمان در معالجه بیمار نقشی نداشته باشد نیز شرکت بیمه کننده، مکلف به پرداخت خسارات ایجاد شده نخواهد بود.
بیمه مسئولیت مدنی تولید کنندگان محصولات مختلف
تولید کننده کالا در قبال مصرف کنندگان خود مسئول بوده و موظف به حفظ کیفیت محصولات تولید شده است؛ مطابق قوانین به ثبت رسیده در این نوع بیمه، بیمه گذار (تولید کننده کالا، فروشنده، توزیع کننده) در برابر خسارات و زیان‌های احتمالی در نتیجه ضررهای جانی و مالی ایجاد شده برای مشتریان خود بیمه می‌شود. بنابراین پاسخگویی و قبول مسئولیت رفع ضرر و زیان برعهده شرکت بیمه قرار می‌گیرد.
بیمه مسئولیت مدنی حرفه‌ای مهندسان در امور ساختمانی
حیطه وظایف و مسئولیت‌های مهندسان ساختمانی مرتبط با طراحی، برآورد و بازرسی ساختمان مورد نظر است. این نوع بیمه مهندسان ساختمانی را در قبال کارکنان اجرایی پروژه ساختمانی، مالکین ساختمان‌ها و اشخاص ثالثی مانند همسایگان و ساکنان ساختمان بیمه می‌کند. در این زمینه سقف تامین خسارات جانی و مالی ایجاد شده و پرداخت ضرر و زیان و دیه هر فرد توسط شرکت بیمه بر مبنای تقاضای مهندسان تعیین می‌شود.
بیمه مسئولیت مدنی حرفه‌ای کارفرما در برابر کارکنان
مطابق قوانین موجود در این نوع بیمه نامه، شرکت بیمه‌گر موظف است تا خسارات و زیان‌های جانی و مالی وارد شده به کارکنان، کارمندان و کارگران تحت اداره و مسئولیت کارفرما را پرداخت نموده و شخص را در برابر پرداخت این نوع خسارات بیمه کند. بنابراین در صورت بروز هر گونه حادثه و ایجاد زیان‌های مالی و جانی، پرداخت غرامت و رفع خسارت بر عهده بیمه‌گر است. بر این اساس کارمندان قراردادی، رسمی، روزمزد و … همگی مشمول پرداخت خسارت از سوی شرکت بیمه خواهند بود و تحت پوشش قرار می‌گیرند.
بیمه مسئولیت قراردادی
این نوع بیمه نامه را می‌توان در حکم قراردادی تنظیم شده میان طرفین در نظر گرفت و هر یک از طرفین قرارداد مکلف به قبول مسئولیت‌هایی می‌باشند. تعهد اشخاص در برابر قراردادی ضمنی و صریح که در نتیجه قصور و کوتاهی توسط شرکت بیمه پذیرفته می‌شود.
بیمه مسئولیت متقابل
تعهد متقابل در قبال اشخاص ثالث مسئولیت این نوع بیمه را تعیین می‌نماید. بنابراین می‌توان این بیمه را در قالب تعهد یک جانبه شخصی در برابر فرد دیگر در نظر گرفت. با توجه به شرایط و سطح نیاز بیمه گذار، قوانین این نوع بیمه قابل انعطاف است و گزینه‌های متعددی را در اختیار شخص قرار می‌دهد. عدم محدودیت شرایط بیمه سبب شده است که تنها تعداد اندکی از شرکت‌ها به ارائه خدمات و پذیرفتن مسئولیت‌ها بپردازند.
بیمه مسئولیت آتش سوزی چیست؟
این بیمه نامه را می‌توان قراردادی در نظر گرفت که در آن شخص بیمه گذار موظف به پرداخت تمامی ضرر و زیان‌های جانی و مالی ناشی از انفجار، آتش سوزی و ترکیدگی اجزایی چون لوله، تانکر و … می‌باشد. به عبارت دیگر شرکت بیمه‌گر، بیمه گذار را در قبال پرداخت این نوع هزینه‌ها بیمه کرده و خسارات وارد آمده را جبران می‌نماید. لازم به ذکر است بیمه‌گر در زمانی که آتش سوزی وسعت یابد و یا در نزدیکی موقعیت مکانی بروز سانحه انفجار صورت گیرد، تعهدی در قبال پرداخت خسارات جانی و مالی به افراد و اشخاص ثالث نخواهد داشت.
مطابق قوانین بیمه مسئولیت، بیمه‌گر و بیمه گذار هر یک چه وظایف و مسئولیت‌هایی را برعهده دارند؟
بیمه گذار موظف است تا اطلاعات صحیح و مورد نیاز درباره نوع فعالیت و جزئیات کارکرد خود را به شرکت بیمه اعلام نماید تا عقد بیمه نامه و تنظیم قرارداد با صداقت و حسن نیت همراه باشد.
بیمه نامه تنظیم شده میان شخص بیمه گذار و شرکت بیمه‌گر تا زمان پرداخت حق بیمه اعتبار داشته و بیمه گذار تحت پوشش بیمه قرار دارد. در صورت عدم پرداخت حق بیمه توسط بیمه گذار، شرکت بیمه‌گر می‌تواند بر مبنای ضوابط ثبت شده در قرارداد یا بیمه نامه قرارداد را به حالت تعلیق درآورده یا آن را فسخ نماید.
چنانچه در نتیجه رخداد حادثه یا سانحه مشخص، بیمه گذار محکوم به پرداخت دیه باشد، سقف تعهدات مالی بیمه‌گر مساوی با ارزان‌ترین نوع دیه برای هر کدام از اشخاص ثالث زیان دیده می‌باشد.
چنانچه پس از رخداد حادثه، نوع و میزان تعهدات و مسئولیت‌های بیمه گذار برای بیمه‌گر مشخص باشد، شرکت بیمه‌گر قادر به پرداخت خسارات و رفع زیان‌های وارده پیش از اعلام رای دادگاه صدور حکم مورد نظر خواهد بود.
در صورت تغییر مقدار ریسک تعهدات در بیمه نامه‌های مسئولیت، بیمه گذار باید تغییرات ایجاد شده و شرایط حاکم را در قالب اطلاعیه‌ای کتبی به شرکت بیمه ارائه دهد.
بیمه گذار موظف است دست کم تا ۵ روز بعد از ایجاد حادثه، شرکت بیمه‌گر را نسبت به جزئیات سانحه ایجاد شده مطلع نماید.
منظور از فرصت ۵ روزه برای تشکیل پرونده چیست؟
چنانچه طی بروز حادثه موظف به پرداخت و جبران خسارات جانی یا مالی شده باشید و نوع خسارت در حیطه پوشش شرکت بیمه‌گر باشد، تنها به مدت ۵ روز برای تشکیل پرونده و ارائه جزئیات مرتبط با حادثه وقوع یافته، در شرکت بیمه فرصت دارید. بعد از سپری شدن فرصت تعیین شده، امکان تهیه بیمه و استفاده از پوشش و مزایای آن وجود نخواهد داشت. در نتیجه لازم است روند ارائه توضیحات را در همین فرصت تعیین کرده طی کنید. در هنگام اقدام برای تهیه بیمه در فرصت ۵ روزه تعیین شده، ارائه مدارک مرتبط، ضروری خواهد بود. نوع اسناد قابل ارائه با توجه به حادثه وقوع یافته متفاوت است. بنابراین اسناد لازم برای تعیین غرامت فوت، نقص عضو و خسارات پزشکی متفاوت است.
میزان قیمت بیمه مسئولیت با توجه به چه شاخص‌هایی تعیین می‌شود؟
تعداد دفعات خسارات تحت پوشش از جمله اثرگذارترین فاکتورهایی است که در تمامی انواع بیمه‌های مسئولیت بر میزان قیمت تعیین شده اعمال اثر می‌کند. تعداد دفعات زیان‌های اصلی در بیمه نامه‌های مسئولیت درج شده است و مطابق این موارد، میزان پرداخت حق بیمه برآورد خواهد شد. با این وجود بیمه گذار قادر به تقاضای دریافت پوشش خسارات اضافی از شرکت بیمه‌گر می‌باشد. در این صورت شرکت بیمه حق بیمه پوشش زیان‌های اضافی را نیز به حق بیمه اصلی می‌افزاید. از این رو با افزودن هر نوع پوشش اضافی به پوشش‌های اصلی، بیمه گذار موظف به پرداخت مبلغی مازاد بر مبلغ اصلی حق بیمه خواهد بود و تنها در این صورت می‌تواند از مزایای پوشش‌های اضافی بیمه استفاده کند.
خرید بیمه مسئولیت
بیمه مسئولیت بیمه نامه‌ای است که مطابق مفاد آن تعهدات و مسئولیت‌هایی در قبال افراد یا گروه‌های خاص معین می‌شود و تا زمانی که قبول چنین مسئولیت‌هایی برقرار باشد، بیمه نامه نیز پا بر جا باقی خواهد بود. این نوع بیمه انواع گوناگونی داشته و جهت تطابقت با نیازها و حیطه فعالیت بیمه گذاران سازمان دهی شده است. چنانچه قصد خرید بیمه مسئولیت را دارید باید به یکی از شعب نمایندگی شرکت بیمه مورد نظر خود مراجعه نموده و ضمن ارائه مدارک لازم، پوشش و نوع تعهدات مد نظر خود را عنوان نمایید.
بیمه مسئولیت آسیا، بیمه مسئولیت ایران، بیمه مسئولیت پاسارگاد و … از جمله شرکت‌های بیمه‌ای هستند که پوشش بیمه مسئولیت را مطابق ضوابط و قوانین درج شده در بیمه نامه به بیمه گذاران ارائه می‌نمایند. چنانچه نسبت به نوع قوانین، میزان هزینه‌ها، تعهدات و پوشش‌های اصلی و اضافی و سایر موارد مرتبط با خرید بیمه مسئولیت اطلاعات کافی ندارید لازم است با تحقیق کامل درباره کیفیت ارائه خدمات توسط شرکت‌های مختلف، شرکت بیمه مورد نظر خود را انتخاب نمایید.
کلام پایانی
در خلال مقاله ارائه شده با تعریف بیمه مسئولیت و ویژگی‌های کلی و مزایای آن آشنا شدیم. شرکت بیمه‌گر با توجه به قرارداد تنظیم شده موظف به قبول مسئولیت و پرداخت هزینه‌های ناشی از رخداد حوادث تعیین شده خواهد بود. لذا لازم است با توجه به زمینه کاری و بستر فعالیت خود به خرید بیمه مسئولیت اقدام نموده و به این طریق خطرات و دردسرهای احتمالی را تقلیل دهید.