سرانجام طرح اولیه عرضه خودرو در بورس با یکی از اهداف آن که سامان دادن به بازار آشفته خودرو است، دیروز در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید. طبق این طرح با محدودیت خرید خودرو به صورت ۳ سال یک بار برای متقاضیان روبرو هشتیم و همچنین خرید و فروش و معاملات خودروهای پرطرفدار و با تیراژ بالا، لازم است که از طریق بورس انجام شود.
تصویب اولیه عرضه خودرو در بورس
دیروز در جلسه کمیسیون صنایع مجلس طرح تولید و ساماندهی عرضه خودرو مورد بررسی قرار گرفت و به تصویب رسید. طبق این مصوبه عرضه همه خودروهای پرتیراژ در بورس کالا انجام می پذیرد و تنها خودروهایی که تیراژ تولید محدود دارند و نیز شرکت هایی که به طور کلی خط تولید محدودی دارند، از این میدان بیرون خواهند بود و می توانند خارج از بازار بورس، معاملات خودرو داشته باشند.
طبق چیزی که سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن مجلس، حجت اله فیروزی عنوان ساخته است؛ خودروهایی که در بورس کالا عرضه نشوند اعم از فروشنده و خریدار، جرمانگاری شده و مجازات میشوند و کالا نیز به عنوان کالای قاچاق محسوب میشود.
وی عنوان ساخته است: در بورس کالا به هر خودرو توسط بورس یک شناسه یا کد تعلق میگیرد که به این شکل خرید و فروش خودرو قابل ردیابی خواهد بود و هر شخصی میتواند هر ۳ سال یک بار با یک کد ملی، یک خودرو در بورس کالا خریداری کند و قبل از پایان سه سال مقرر نمیتواند اقدام به فروش خودرو کند.
به گفته فیروزی، اگر شخصی پیش از پایان ۳ سال، اقدام به فروش خودرو کند، باید ۸۰ درصد از مابهالتفاوت قیمت پایه و قیمت فروش بازار را به عنوان مالیات به دولت پرداخت کند و این موضوع برای از میان برداشتن دلالی است.
همین طور وی به ایجاد صندوقی در وزارت صنایع و معادن پرداخته و می گوید: از مازاد قیمت تمام شده هر خودرویی که توسط کارخانهدار ساخته و به بورس ارائه میکند صندوقی در وزارت صنایع تشکیل میشود که از محل آن صندوق، ۱۰ درصد به عنوان پاداش به تولیدکننده خودرو بابت افزایش کمی و کیفی خودرو پرداخت میشود.
لازم به ذکر است که ۲۰ درصد از این صندوق تحت عنوان تسهیلات وام به زوج هایی داده می شود که قادر به خرید خودرو نیستند و همین طور ۵۰ درصد نیز برای تسهیلات قرض الحسنه خودروسازان در بخش تحقیق و توسعه اختصاص خواهد یافت. ۲۰ درصد نیز در نهایت به شبکه حمل و نقل عمومی و جایگزین ساختن خودروهای نو به جای فرسوده، تعلق خواهد گرفت.
بهروز محبی نجم آبادی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در این باره چنین اظهار نظر کرده است که: با اجرای این طرح، حباب افزایش قیمت خودرو میشکند و خودرو به صورت شفاف و با قیمت واقعی به بازار عرضه میشود.
انتظار می رود که با ورود خودرو به بورس و رسیدن به نرخ واقعی، کمتر شاهد دلالی در این بازار بوده و تفاضل نرخ میان قیمت کارخانه و قیمت بازار، به میزان معنی داری کاهش یابد.
یکی از اعضا عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس، جبار کوچکی نژاد در این باره گفت: با توجه به وضعیت فعلی، عرضه خودرو در بورس از جمله بهترین راهکارها برای ساماندهی بازار است. در این صورت، نه دلالها دیگر میتوانند دلالی کنند و نه کارخانه آسیب میبیند چون قیمت کارخانهای خودرو دقیق محاسبه و در بورس قیمتگذاری میشود.
روح الله ایزدخواه، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس نیز در این خصوص تاکید کرد: مبنای این طرح، اصلاح توزیع خودرو با عرضه خودرو در بورس کالا است و تلاش شده تا با استفاده از این ساز و کار، همه راههای توزیع خودرو صفر به غیر از مسیر بورس بسته شود تا خودروسازها نتوانند از دربهای پشتی خودرو را به فروش برسانند.
وی با بیان اینکه با فروش خودرو در بورس کالا، عرضه و تقاضا است که قیمت را تعیین میکند و عملا قیمت گذاری دستوری به دلیل ناکارآمد بودن حذف میشود، معتقد است: وقتی یک کالای مصرفی مانند خودرو تبدیل به کالای سرمایهای شود، ناخودآگاه بازار خودرو نابسامان شده و قیمت ها بالا میرود.
معاون بورس کالا در خصوص تصویب اولیه عرضه خودرو در بورس چه می گوید
معاون بورس کالا؛ رضا محتشمیپور در این خصوص توضیح می دهد: خودرو را میتوان در بورس کالا عرضه کرد، اما این عرضه در بورس مزیت ویژهای ندارد، البته قیمت را شفاف میکند، اما اگر قرار باشد، عرضه خودرو در بورس همراه با کنترل قیمت باشد، فایدهای ندارد.
وی ادامه می دهد: اگر قرار بر کنترل قیمت خودرو باشد، بهتر است در خارج از بورس تعیین قیمت شود، چون قیمت دستوری در بورس رانت ایجاد میکند. مثلاً قیمت خودرو در بورس ۴۰ میلیون و در بیرون ۱۰۰ میلیون میشود که این باعث ایجاد رانت خواهد شد.
رضا محتشمی پور می گوید: توان تولید و عرضه مداوم خودرو باید از سوی خودروسازان مشخص باشد و کالایی که در بورس عرضه میشود، به اندازی کافی باشد، مثلاً اگر هزار واحد تقاضا وجود دارد، اما فقط ۲۰۰ واحد کالا در بورس ارائه شود، باعث بالا رفتن قیمت میشود و مشکلی در بازار وجود دارد مشکل عرضه مستمر است.
نکته: لازم به ذکر است که با ورود خودرو در بازار بورس، نیازمند مدیریت سنگین تری در حوزه بورس کالا هستیم و نظارت بر عملکرد آن باید به شکلی جدی تر دنبال شود. پیش از این در وزارت صنعت، معدن و تجارت زمزمه هایی از برخی مشکلات در این بخش از بازار بورس شنیده می شد.
قیمت گذاری خودروهای پرتیراژ
برای قیمت گذاری خودروها نیز جلساتی با محوریت سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران در حال برگزاری است به طوری که یکی از موضوعات مورد بحث این است که خودروهای با تولید انبوه و قیمت پایین تر نسبت به بقیه خودروها کماکان مشمول قیمت گذاری دستوری شوند ولی خودروهای با تیراژ پایینتر و قیمت بالاتر توسط خودروسازان قیمت گذاری شوند.