کمدی سیر و سفر

پیش پرده
خبر رسید مادرم در بیمارستان بستری شده‌است. هواپیما که نبود، اینترنتی بلیط اتوبوس خریدم تا فردا صبح بر بالین‌اش حاضر باشم. اتوبوس بین‌ راه خراب شد. از ساعت ۱۱ شب الی ۶ صبح فردا کنار جاده ماندیم. هیچ‌کس پاسخگو نبود. به جای ۸ صبح، ۴ بعدازظهر به شیراز رسیدم. کمک به حال مادرم که نشدم هیچ، وقتی رسیدم خودم محتاج بیمارستان بودم. به غیر از بلیط اتوبوس، من و دو نفر دیگر اشتراکی ۲/۵ میلیون تومان دادم، با سواری به شیراز رفتیم. این حکایت من بود. اتوبوس نزدیک به ۳۰ مسافر دیگر هم داشت.

پرده اول: اتوبوس
اتوبوس‌های مسافربری بین‌شهری، بایستی دارای معاینه فنی خاص باشند. زیر نور موبایل‌ها، مستعمل بودن قطعات موتوری اتوبوس کاملاً مشهود بود. آثار پوسیدگی و ترک‌خوردگی در اکثر قطعات پلاستیکی، هواکش‌ها، وایرها و تسمه‌ها قابل مشاهده بود. قطعات فلزی نیز کاملاً چرب و روغنی بودند.
روی بلیطی که به من فروخته بودند، نوشته شده بود: “اتوبوس V.I.P مانیتوردار با صندلی تخت‌شو”. مانیتورها که کلاً قطع بود و چیزی نشان نمی‌داد. پشتی صندلی که من روی آن نشسته بودم عقب نمی‎رفت، اگر هم می‌رفت در دست‌اندازها به حالت اول باز می‌گشت. تا قبل از خرابی، داخل اتوبوس مثل جهنم گرم بود. راننده می‌گفت درجه بخاری خراب است، یا باید کلاً خاموشش کنم یا همین است که هست.

پرده دوم: راننده اتوبوس
قبولی در آزمون‌های فنی و تعمیراتی، یکی از شروط کسب گواهینامه پایه یک است. اصولاً رانندگانی که به استخدام شرکت‌های مسافربری در می‌آیند، می‌بایستی دست به آچار باشند تا در صورت خرابی، قادر باشند اتوبوس را حداقل به اولین نقطه امن برسانند. راننده اتوبوس ما، همچین حداقلی نداشت. به محفظه موتور خیره شده بود و مرتباً می‌گفت: “این درست بشو نیست، باید فردا تعمیرکار بیاید.” میزان فنّیت‌اش تا همین حد بود.
برای مسافت‌های بیش از ۸ ساعت، اتوبوس باید دارای راننده کمکی باشد. فاصله تهران تا شیراز ۱۲ تا ۱۳ ساعت است. اتوبوس ما راننده کمکی نداشت.
حوالی ۲ نصف شب، صدای اعتراض مسافرین به اوج رسید. در همین موقع، مهماندار اتوبوس اعلام وجود کرد. کاشف به عمل آمد که تاکنون در صندوق بغل اتوبوس خواب بوده است. جوانی قلچماق بود. تازه از خواب بیدار شده بود و هنوز اخلاقش بجا نبود. آماده بود تا با مسافرینی که بیش از حد اعتراض می‌کنند، گلاویز شود. مطابق مقررات، راننده اتوبوس و خدمه می‌بایستی با نهایت احترام با مسافرین برخورد کنند و تقاضاهای ایشان را در چارچوب قوانین جاری، اجابت نمایند.

پرده سوم: شرکت اتوبوسرانی
مطابق مقررات، شرکت اتوبوسرانی موظف است در صورت خرابی، حداکثر ظرف یک ساعت، نسبت به تامین خودروی جایگزین اقدام نموده و مسافرین و بار را صحیح و سالم به مقصد برساند. ما ۷ ساعت کنار جاده بودیم و اتوبوس جایگزینی پیدا نشد. اتوبوس ما متعلق به یکی از معروفترین و شناخته‌شده‌ترین شرکت‌های اتوبوسرانی کشور بود. راننده اتوبوس حداقل ۲۰ مرتبه در پی اتوبوس جایگزین، با مدیر شرکت تلفنی صحبت کرد. یکی دوبار من گوشی را گرفتم و با مدیر صحبت کردم. در تلاش بود تا از طریق دوست و آشنا اتوبوس پیدا کند که موفق نمی‌شد. کاملاً پیدا بود که در این شرکت معروف هیچگونه فرآیند پشتیبانی استاندارد و مشخصی برای تامین اتوبوس جایگزین وجود ندارد. بنده خدا از غصه ما قلب درد گرفته بود. هرگاه تُن صدای من بالا می‌رفت این موضوع را گوشزد می‌کرد. می‌گفت: “با سواری بروید من پولش را می‌دهم”، ولی معلوم نمی‌کرد، ساعت ۲ نصف شب، ما از کجا ده پانزده سواری پیدا کنیم که حاضر باشند به شیراز بروند.

پرده چهارم: پلیس راه
یکی از وظایف پلیس راه، بازبینی معاینه فنی اتوبوس‌های مسافربری است. حوالی ساعت ۲ نصف شب، به ۱۱۰ زنگ زدم و شرح ماوقع را گفتم. گفت با پلیس راه منطقه هماهنگ می‌کند تا ماشین گشت بفرستد. خبری نشد. پس از یک ساعت از پلیس راه منطقه با من تماس گرفتند. بار دیگر موضوع را تشریح کردم. گفتند از دست ما کاری ساخته نیست. ما خودروی جایگزین نداریم، با شرکت اتوبوسرانی تماس بگیرید. گفتیم گرفتیم، افاقه نکرده است. شماره “سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای” منطقه را داد و گفت این را امتحان کنید.

پرده پنجم: سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای
سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای، دارای گشت‌های راهداری می‌باشد. یکی از وظایف این گشت‌ها، رسیدگی به توقف‌های غیر متعارف و سرکشی به اتوبوس‌های دارای مسافر و متوقف در حاشیه جاده‌ها می‌باشد. ساعت ۳ نصف شب بود. تلفن سازمان راهداری منطقه پاسخگو نبود.

پرده ششم: جبران خسارت!
فردا صبح، شرکت اتوبوسرانی، ۲/۵ میلیون تومان کرایه سواری را کارت به کارت کرد.

پس پرده
راننده اتوبوس قسم می‌خورد که ۷۰ درصد اتوبوس‌های در حال تردد فرسوده هستند. می‌گفت قطعات یدکی گران است و گیر نمی‌آید. ایام عید نزدیک است. اگر قصد سفر با اتوبوس را دارید، حتما لباس گرم همراه داشته باشید. پیشاپیش سال نو مبارک.

نویسنده: مهرداد وفا