میرزان پرداختی مالیات خودروهای لوکس
روند چهار ساله اخذ مالیات از خودروهای گران‌قیمت و لوکس بیانگر این موضوع است که هرچه تعداد خودروهای مشمول مالیات و مبالغ تعیینشده با رشد همراه شده، اما میزان تمکین مؤدیان و پرداخت واقعی مالیات با کاهش محسوسی مواجه بوده است.
بررسی اطلاعات منتشرشده از سوی خبرگزاری تسنیم درباره مالیات خودروهای لوکس در بازه زمانی ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۳ نشان می‌دهد که تعداد خودروهای مشمول مالیات طی این سال‌ها روندی افزایشی داشته است. این در حالی است که بسیاری از مالکان با وجود مشمول بودن، از پرداخت مالیات خودداری کرده‌اند. طبق آمار موجود، تعداد خودروهای مشمول از ۱۷۷ هزار و ۶۰ دستگاه در سال ۱۴۰۰ به ۱۹۷ هزار دستگاه در سال ۱۴۰۳ رسیده که بیانگر رشد ۱۱ درصدی است. این افزایش نه‌تنها نشان‌دهنده رشد ارزش اسمی خودروهاست، بلکه از موفقیت نسبی سازمان امور مالیاتی در شناسایی دارایی‌های مشمول نیز حکایت دارد.
در همین مدت، مجموع مالیات تعیینشده از حدود ۱.۹ هزار میلیارد تومان به بیش از ۳.۳ هزار میلیارد تومان افزایش یافته، اما رقم واقعی پرداخت‌شده در سال ۱۴۰۳ تنها ۴۹۳ میلیارد تومان بوده که معادل ۳۷ درصد از مالیات تعیینشده است. این میزان نسبت به سال ۱۴۰۰ که حدود ۱.۵۶۳ هزار میلیارد تومان مالیات وصول شده بود، کاهش قابل‌توجهی داشته است؛ به‌طوری‌که سهم تحقق‌یافته در سال ۱۴۰۳ تنها حدود ۱۵ درصد از رقم مصوب را تشکیل می‌دهد.
تحلیل کارشناسان حاکی از آن است که عواملی مانند ضعف ابزارهای اجرایی و اطلاع‌رسانی ناکافی، بر کاهش میزان تمکین مالیاتی تأثیرگذار بوده‌اند. همچنین کاهش تعداد اعتراضات ثبت‌شده می‌تواند دو تفسیر داشته باشد؛ یا فرآیند تعیین مالیات شفاف‌تر شده یا میزان اعتماد به پیگیری‌های قانونی کاهش یافته است. در سال ۱۴۰۰، بیش از ۱۶ هزار اعتراض نسبت به مالیات خودروهای گران‌قیمت ثبت شده بود، در حالی که این عدد در سال ۱۴۰۳ به کمتر از ۱۰ هزار مورد رسید.
در مجموع، طی چهار سال گذشته، بالغ بر ۷۶۰ هزار خودروی لوکس به‌عنوان مشمولان مالیات شناسایی شده‌اند که تنها حدود ۳۹۶ هزار مورد از آن‌ها مالیات خود را پرداخت کرده‌اند و در مجموع حدود ۵.۳ هزار میلیارد تومان به حساب دولت واریز شده است. اگرچه تلاش‌هایی برای ارتقای شفافیت و شناسایی دارایی‌های مشمول انجام شده، اما کاهش نرخ تحقق مالیات نشان‌دهنده ضعف جدی در عملکرد اجرایی این سیاست است. به نظر می‌رسد علاوه بر بازنگری در قوانین و نرخ‌ها، باید سرمایه‌گذاری بیشتری در زیرساخت‌های اجرایی و سازوکارهای تشویقی و بازدارنده صورت گیرد تا این منبع درآمدی بتواند نقش پررنگ‌تری در تأمین بودجه کشور ایفا کند.
طبق قوانین بودجه‌ای کشور، آستانه ارزش خودروهای مشمول مالیات در سال‌های مختلف به شرح زیر بوده است: در سال ۱۴۰۰، خودروهایی با ارزش بالای یک میلیارد تومان مشمول مالیات پلکانی از یک تا چهار درصد شدند. در سال ۱۴۰۱ نرخ مالیات برای خودروهای بالای یک میلیارد تومان به یک درصدِ مبلغ مازاد محدود شد. در سال ۱۴۰۲ آستانه به سه میلیارد تومان افزایش یافت و در سال ۱۴۰۳ نیز به سه میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان رسید، با حفظ نرخ یک درصد. امسال نیز بر اساس لایحه بودجه، آستانه به پنج میلیارد تومان افزایش یافته و همچنان مالیات یک درصدی برای مازاد بر این رقم اعمال می‌شود.
این تغییرات نشان می‌دهد که سیاست‌گذار با در نظر گرفتن شرایط تورمی، سعی در تعدیل آستانه ارزش دارایی مشمول مالیات داشته است.
منبع خبر: دنیای اقتصاد