تداوم رکود ۱۶ ماهه در صنعت خودرو

بر اساس داده‌های منتشرشده از شاخص مدیران خرید (شامخ)، صنعت خودرو کشور در شهریورماه برای شانزدهمین ماه پیاپی با رکود مواجه بوده است. طبق این گزارش، شامخ کل گروه خودرو در آخرین ماه تابستان حدود ۴۵ واحد ثبت شده که نسبت به مردادماه (۴۵.۲ واحد) تغییر محسوسی نداشته، اما همچنان زیر مرز ۵۰ قرار دارد؛ عددی که مرز میان رکود و رونق اقتصادی به شمار می‌رود.

نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد وضعیت این صنعت همچنان روند نزولی دارد، هرچند سرعت افت آن نسبتاً ثابت مانده است. از میان ۱۳ شاخص بررسی‌شده، ۸ شاخص کاهشی، سه شاخص افزایشی و دو شاخص تقریباً بدون تغییر گزارش شده‌اند.

اتاق بازرگانی ایران که مسئول انتشار این شاخص است، عواملی همچون کمبود نقدینگی، ناترازی انرژی و قطعی برق، نوسانات نرخ ارز، کمبود مواد اولیه، تحریم‌های خارجی و کمبود نیروی انسانی ماهر را از مهم‌ترین دلایل تداوم رکود در صنعت خودرو اعلام کرده است.

همچنین شاخص «انتظارات تولید در ماه آینده» که بیانگر امید فعالان صنعت به بهبود شرایط است، در شهریور با افت ۱.۶ واحدی به ۴۶.۱ رسیده و نشان‌دهنده نااطمینانی و بی‌اعتمادی نسبت به آینده تولید است. این موضوع تا حدی تحت تأثیر تنش‌های سیاسی و نگرانی از فعال‌سازی «مکانیسم ماشه» عنوان شده است.

در کنار این عوامل کلی، اختلافات داخلی میان خودروسازان و نهادهای سیاست‌گذار نیز بر رکود افزوده است. چالش بر سر اصلاح قیمت خودرو میان خودروسازان و وزارت صمت از اواخر خرداد تاکنون ادامه دارد و حتی با ورود دیوان عدالت اداری و سازمان تعزیرات حکومتی نیز به نتیجه نرسیده است. از سوی دیگر، بلاتکلیفی درخصوص واگذاری سهام دولتی خودروسازان و مقاومت نهادهای مختلف در این زمینه نیز بر نااطمینانی بازار افزوده است.

در بخش فاکتورهای تولیدی، بیشترین افت مربوط به شاخص «میزان تولید محصولات» است که از ۴۸.۹ واحد در مرداد به ۴۲.۲ در شهریور کاهش یافته است. همچنین «میزان فروش محصولات» نیز از ۴۸.۴ واحد به ۴۵.۵ واحد رسیده که نشان‌دهنده کاهش فروش کلی خودرو و قطعه است؛ هرچند آمارهای رسمی کدال افزایش تولید و فروش خودروهای سواری را گزارش داده‌اند.

در مقابل، شاخص «سرعت انجام و تحویل سفارش‌ها» از ۴۷.۱ به ۵۴.۵ واحد افزایش یافته و رشد ۷.۴ واحدی را نشان می‌دهد که بالاترین میزان رشد در میان فاکتورهاست. این امر نشان می‌دهد خودروسازان در شهریور بخشی از تعهدات معوق خود را به مشتریان تحویل داده‌اند.

از سوی دیگر، «موجودی مواد اولیه» همچنان پایین و در سطح ۳۸.۷ واحد گزارش شده است، هرچند نسبت به مرداد رشد جزئی داشته است. شاخص «قیمت خرید مواد اولیه» نیز با وجود کاهش ۶ واحدی، در سطح بالای ۸۳.۳ واحد باقی مانده که بیانگر تداوم فشار تورمی بر صنعت است.

فاکتور «موجودی محصول نهایی در انبار» نیز با افت ۵.۵ واحدی به ۴۰.۷ واحد رسیده است که حاکی از کاهش ذخایر تولیدی خودروسازان است.

در میان شاخص‌های مثبت، «قیمت محصولات تولیدی» از ۵۵.۴ به ۵۹.۳ واحد افزایش یافته و یکی از معدود فاکتورهایی است که بالای مرز ۵۰ قرار دارد. با این حال، شاخص «مصرف انرژی» و «صادرات» هر دو در شهریورماه کاهش یافته و به‌ترتیب به ۴۹.۸ و ۴۸.۸ واحد رسیده‌اند.

در نهایت، فاکتور «میزان استخدام و به‌کارگیری نیروی انسانی» نیز با کاهش به ۳۹.۳ واحد، بیانگر کاهش جذب نیرو در این صنعت است.

به‌طور کلی، داده‌های شامخ شهریورماه حاکی از تداوم رکود عمیق در صنعت خودرو، ضعف در تولید و فروش، فشار ناشی از هزینه‌های مواد اولیه و بی‌اعتمادی نسبت به آینده است؛ مسائلی که بدون اصلاحات ساختاری و ثبات اقتصادی، احتمالاً در ماه‌های آینده نیز ادامه خواهند یافت.

منبع خبر: دنیای اقتصاد