ترانزیت مرگ در جادهها
فرسودگی ناوگان حملونقل کشور طی سالهای گذشته به یکی از معضلات اجتماعی، اقتصادی و زیستمحیطی در کشور بدل شده است. در این بین ناوگان حملونقل عمومی باری، مانند کامیونها و کشندهها، نقش بسزایی در آمار فرسودگی وسایل نقلیه دارند. مرکز پژوهشهای مجلس روز گذشته در گزارشی به تحلیل وضعیت نوسازی بین ناوگان حملونقل عمومی باری در کشور پرداخته و ضمن ریشهیابی برخی موانع، پیشنهادهایی را هم برای حرکت به سمت نوسازی این ناوگان داده است.
فرسودگی ناوگان باری در کشور طی سالیان اخیر به جایی رسیده که نگرانیهای عمدهای را ایجاد کرده است. تنها مروری بر اخبار، نقش این خودروهای فرسوده در تصادفات جادهای را بهخوبی نشان میدهد؛ بهطوری که در بسیاری از این تصادفات ردپای یک خودروی باری فرسوده بهخوبی قابل مشاهده است. علاوه بر این، این دست از خودروها، مانند کامیونها و کشندههای فرسوده، تاثیر مخربی بر آلودگی هوا که این روزها از معضلات اصلی کلانشهرها محسوب میشود هم دارد، به طوری که ۱۵.۷درصد از انتشار ذرات معلق در تهران متعلق به کامیونهاست که بیشترین سهم را داراست.
مصرف بالای سوخت خودروهای باری فرسوده نیز هزینههای زیادی بر دوش دولت میگذارد، بهخصوص اینکه مصرف سوخت در ایران مشمول یارانه زیادی است و عدمجایگزینی این خودروها بخش قابلتوجهی از یارانه دولتی را میسوزاند. در اهمیت این ناوگان تنها میتوان به ذکر این موضوع بسنده کرد که ۹۲درصد از کل حملونقل باری کشور توسط ناوگان حملونقل عمومی باری جادهای انجام میشود. طبق آماری که در گزارش بازوی پژوهشی مجلس به آن اشاره شده، اکنون ۳۶۵هزار دستگاه در ناوگان حملونقل عمومی باری کشور وجود دارد که از این بین ۱۶۵هزار دستگاه، معادل ۴۵درصد، عمری بیش از ۱۶سال داشته و در مرز فرسودگی تعریف میشوند. ۲۰درصد از این ناوگان، معادل ۷۴هزار دستگاه، نیز عمر بالای ۳۵ سال داشته و درگیر فرسودگی شدید هستند. همچنین قوای محرکه برخی از این خودروها سه تا چهار دهه عمر دارند.
اما در چنین شرایطی شاهد هستیم که هیچیک از قوانین و مقرراتی که برای نوسازی این ناوگان مصوب شده در عمل به جایی نرسیده است. از این بین میتوان به طرح نوسازی ۶۵هزار دستگاه کامیون و کشنده بالای ۱۰ تن با عمر بیش از ۳۵سال اشاره کرد که از آن تنها ۶درصد عملیاتی شده است. همچنین از طرح جایگزینی و نوسازی ناوگان حملونقل درونشهری و برونشهری که ۱۰۸هزار دستگاه را هدف گرفته بود تنها یکدرصد محقق شده؛ با این وجود اخیرا شورای اقتصاد مرحله دوم این طرح را مصوب کرده که طی آن ۸۵هزار دستگاه ناوگان دیزلی برونشهری باید نوسازی شوند. با این وجود بهقوت میتوان گفت که تصویب این طرحها تاثیر زیادی بر عبور از باریهای فرسوده ندارند. همانطور که اشاره شد، حتی از مصوبات قبلی نیز بخش بسیار ناچیزی عملیاتی شده است.
منبع خبر: دنیای اقتصاد