غیبت اصلاح مصرف سوخت در سیاست جدید بنزینی

با وجود اعلام رسمی افزایش قیمت بنزین و شکل‌گیری موجی از موافقت‌ها و مخالفت‌ها، یک موضوع مهم همچنان کمتر مورد توجه قرار گرفته است؛ ساختار مصرف سوخت در ناوگان خودرویی کشور. در حالی که عمده بحث‌ها حول محور عدالت قیمتی، فشار معیشتی و ضرورت اصلاح یارانه‌ها می‌چرخد، بسیاری از کارشناسان معتقدند اصلاح قیمت بنزین بدون برنامه‌ای مشخص برای کاهش مصرف سوخت، نمی‌تواند به نتایج پایدار منجر شود.

بخش قابل‌توجهی از ناوگان سبک کشور را خودروهایی تشکیل می‌دهد که مصرف بنزین بالاتری نسبت به نمونه‌های مشابه خارجی دارند و از سوی دیگر، حجم بالایی از خودروهای فرسوده نیز همچنان در حال تردد هستند. در چنین شرایطی این پرسش مطرح می‌شود که افزایش قیمت بنزین قرار است کدام بخش از الگوی مصرف را اصلاح کند؟ مقایسه متوسط مصرف سوخت برخی خودروهای داخلی با نمونه‌های خارجی نشان می‌دهد اختلاف معناداری وجود دارد و همین موضوع ضرورت توجه به بهبود فناوری و ارتقای استانداردها را تقویت می‌کند.

در حالی که سیاست اصلاح قیمت بنزین آغاز شده، هنوز بسته مشخصی برای مدیریت مصرف، نوسازی ناوگان یا به‌روزرسانی پلتفرم‌های تولید ارائه نشده است. این در حالی است که در تجربه‌ کشورهای مختلف، تغییر قیمت سوخت همزمان با اجرای سیاست‌های تشویقی و نظارتی برای کاهش مصرف، ارتقای استانداردهای آلایندگی و توسعه خودروهای کم‌مصرف پیش می‌رود.

برخی تحلیلگران معتقدند یکی از عوامل مؤثر در الگوی مصرف فعلی، ادامه تردد خودروهای فرسوده است. کاهش تعداد اسقاط در سال‌های گذشته، باعث افزایش خودروهایی شده که به دلیل فرسودگی، مصرف بالاتری دارند. این موضوع اهمیت توجه به برنامه‌های نوسازی را بیش از پیش نمایان می‌کند. از سوی دیگر، توسعه خودروهای هیبریدی و کم‌مصرف نیز می‌تواند به کاهش مصرف سوخت کمک کند؛ هرچند اجرای این مسیر نیازمند سیاست‌های حمایتی و زیرساخت‌های لازم است.

با توجه به اعلام افزایش قیمت بنزین، یک پرسش مهم برای افکار عمومی نیز مطرح است: آیا ابتدا باید ناوگان کم‌مصرف و فناوری‌های جدید عرضه شود و سپس اصلاح قیمت انجام گیرد، یا برعکس؟ در پاسخ، برخی کارشناسان تأکید می‌کنند که در اقتصادهای رقابتی، افزایش قیمت سوخت معمولاً محرکی برای توسعه خودروهای کم‌مصرف است؛ اما در شرایطی که تنوع محصول محدود باشد، این فرآیند ممکن است نتیجه مورد انتظار را نداشته باشد.

مقایسه برخی خودروهای داخلی و خارجی نیز نشان می‌دهد تفاوت مصرف سوخت در یک کلاس مشابه قابل توجه است:

• سمند سورن XU7P: ۷.۶ لیتر

• پژو ۲۰۷ اتوماتیک: ۷.۱ لیتر

• تارا MT: ۷.۲ لیتر

• دنا پلاس توربو اتوماتیک: ۷.۹ لیتر
  در مقابل:

• تویوتا یاریس ۲۰۲۳: ۵.۴ لیتر

• هوندا سیویک ۲۰۲۵: ۶.۷ لیتر

با توجه به شرایط فعلی، کارشناسان تأکید می‌کنند که اصلاح قیمت سوخت بدون توجه به ارتقای فناوری، توسعه محصولات کم‌مصرف و برنامه خروج خودروهای فرسوده، نمی‌تواند به کاهش پایدار مصرف منجر شود. مسیر کشورهای پیشرو نیز نشان می‌دهد که ترکیب سیاست‌های قیمتی، استانداردهای سخت‌گیرانه و مشوق‌های هدفمند، لازمه کاهش مصرف و حرکت به سمت ناوگان کارآمد است.

منبع خبر: دنیای اقتصاد