فرصت از دست‌رفته برقی‌سازی در صنعت خودرو ایران
رئیس دولت چهاردهم در حالی بر لزوم حمایت از خودروهای کم‌مصرف و هیبریدی تأکید دارد که روند توسعه و واردات خودروهای پاک در این دولت عملاً متوقف شده و فرصت مهمی برای کاهش مصرف سوخت و آلودگی هوا از دست رفته است. بررسی وضعیت تولید و واردات نشان می‌دهد فاصله‌ای قابل‌توجه میان شعارها و اجرای سیاست‌ها وجود داشته و پروژه‌هایی که در دولت سیزدهم آغاز شده بود، در دولت فعلی دنبال نشده است.
بررسی‌ها حاکی از آن است که خودروهای برقی و هیبریدی—که قرار بود بخشی از راه‌حل کاهش آلایندگی باشند—امروز نه جایگاهی در بازار دارند و نه در اولویت سیاست‌گذاری قرار گرفته‌اند. نبود یک استراتژی جامع و ثابت برای صنعت خودرو باعث شده هر دولت مطابق سلیقه خود عمل کند و سندهایی مانند «گزارش تحول صنعت خودرو» مصوب خرداد ۱۴۰۱ نیز به حاشیه برود؛ سندی که بر توسعه فناوری‌های پاک، خودروهای کوچک ارزان، زیرساخت شارژ و استانداردسازی مشترک تأکید داشت.
در دو دهه گذشته، صنعت خودرو در چرخه‌ای از تصمیمات کوتاه‌مدت، انحصار و فشارهای مقطعی گرفتار مانده و همین موضوع باعث شده today سهم خودروهای پاک در بازار بسیار ناچیز باشد. این در حالی است که مصرف بالای بنزین، واردات گسترده سوخت و آلودگی شدید کلان‌شهرها، بیش از هر زمان دیگری ضرورت تغییر را یادآوری می‌کند.
بسیاری از کشورها با توسعه ناوگان برقی، از جمله ارزان‌قیمت‌ترین سگمنت‌ها، مسیر اصلاح انرژی و کاهش آلایندگی را طی کرده‌اند؛ مسیری که در ایران می‌توانست بازار خودرو را رقابتی‌تر، سبد محصول را متنوع‌تر و هزینه‌های انرژی را قابل مدیریت‌تر کند.
چرا برقی‌سازی متوقف شد؟
به گفته کارشناسان، علت اصلی توقف این برنامه در دولت چهاردهم نبود عزم اجرایی و تغییر رویکرد وزارت صمت است. حسن کریمی‌سنجری، مدیر پروژه برقی‌سازی در دولت سیزدهم، توضیح می‌دهد که پروژه برقی‌سازی سه هدف اصلی را دنبال می‌کرد: عبور از تله مصرف سوخت، کاهش آلودگی هوا و آماده‌سازی صنعت برای آینده. وی می‌گوید بخشی از منابع لازم می‌توانست از محل هزینه واردات بنزین تأمین شود.
با این حال، رویکرد فعلی تصمیم‌گیران بر اولویت‌دادن به خودروهای هیبریدی است؛ درحالی‌که بسیاری از کشورها سال‌هاست از مرحله هیبرید عبور کرده و به سمت الگوهای سطح بالاتر همچون خودروهای هیدروژنی حرکت می‌کنند. این کارشناس معتقد است که نگاه کوتاه‌مدت به موضوع برق و ناترازی شبکه سبب شده سیاست‌گذاران به برقی‌سازی اطمینان نکنند، در حالی‌که در سطح جهانی، توسعه ناوگان برقی بخشی از الزامات مدیریت انرژی محسوب می‌شود.
کریمی‌سنجری تأکید می‌کند که بهترین راه کاهش مصرف سوخت، توسعه خودروهای برقی است و ابزار تشویق مردم نیز می‌تواند تغییرات منطقی در بهای سوخت و سیاست‌های حمایتی باشد.
در مجموع، روند فعلی نشان می‌دهد که صنعت خودرو ایران هزینه سنگین تأخیر در تصمیم‌گیری‌های کلیدی را پرداخت می‌کند و تا زمانی که برنامه‌ای بلندمدت و ثابت برای توسعه فناوری‌های نوین تدوین و دنبال نشود، امکان عبور از این چرخه تکراری وجود نخواهد داشت.
منبع خبر: دنیای اقتصاد