محدودیت سبد سوخت و کندی گذار به خودروهای پاک
در حالی که بسیاری از کشورها با شتاب به سمت خودروهای پاک مانند برقی و هیبرید حرکت میکنند، ایران هنوز با محدودیتهای جدی در تنوع سوخت مواجه است. در حال حاضر، بنزین و CNG دو محور اصلی سبد سوخت کشور هستند، اما سهم CNG در سالهای اخیر کاهش یافته و فشار بر شبکه تأمین بنزین افزایش یافته است. تولید خودروهای دوگانهسوز داخلی از سال ۱۳۹۷ تقریباً متوقف شده و خودروهای گازسوز موجود به دلیل هزینه بالاتر و تفاوت اندک قیمت سوخت، چندان مورد استقبال قرار نگرفتهاند.
با حذف سهمیه بنزین و کاهش یارانه، بسیاری از مالکان خودروهای بنزینی به دنبال جایگزین هستند، اما محدودیت گزینهها و نبود خودروهای هیبرید و برقی در بازار، این مسیر را با چالش مواجه کرده است. تعرفههای واردات نیز نتوانسته جذابیت بازار را افزایش دهد و اختلاف کم بین تعرفه بنزینی و هیبرید، انتخاب مصرفکننده را محدود کرده است.
در تولید داخل نیز وضعیت مشابه است و بازار عمدتاً با خودروهای بنزینسوز مواجه است. این ناترازی، نتیجه سالها غفلت از اصلاح ساختار سوخت و رشد مصرف بنزین است. با این حال، مصوبه «برنامه جامع تامین و تخصیص حاملهای انرژی شبکه حملونقل کشور» نشانههایی از بازنگری در سیاستها را نشان میدهد. در این برنامه، توسعه گازسوزها، اصلاح قیمت گاز و بنزین و الزام تولید حداقل ۱۵ درصد خودروهای دوگانهسوز پیشبینی شده است، اما استفاده از خودروهای برقی و هیبرید کمرنگ و فاقد سازوکار اجرایی است.
بر اساس این برنامه، سهم بنزین از سبد سوخت کشور از ۵۲.۳۴ درصد در سال جاری به ۵۰.۵۰ درصد در پایان برنامه هفتم توسعه کاهش مییابد، سهم نفتگاز نیز کاهش اندکی خواهد داشت، در حالی که سهم گاز طبیعی و برق روند افزایشی دارند. این تغییرات در مقایسه با روند جهانی کند است و تمرکز اصلی سیاستگذار بیشتر بر مدیریت مصرف بنزین است تا گذار به سوختهای پاک.
الگوی جهانی نشان میدهد کشورهای مختلف با توجه به منابع، فناوری و سیاستهای زیستمحیطی، به سمت کاهش وابستگی به سوختهای فسیلی حرکت میکنند. در آمریکا تمرکز بر خودروهای برقی، در ژاپن هیبرید، در ترکیه LPG و در کشورهای اروپایی مانند آلمان و هلند برقی و هیبرید محور برنامههاست. هدف مشترک همه این کشورها کاهش وابستگی به بنزین و حرکت به سمت سوختهای پاک است.
احسان جانمحمدی، دبیر انجمن صنفی CNG، تاکید کرد که سهم CNG در سبد سوخت کشور حدود ۱۱ تا ۱۱.۵ درصد است و طبق برنامه هفتم توسعه، این سهم باید تا ۱۵ درصد و خودروهای برقی تا نیم درصد افزایش یابد. وی افزود با وجود زیرساخت کافی، کاهش تولید خودروهای دوگانهسوز به دلیل اختلاف قیمت با خودروهای تکسوز و حذف الزام قانونی رخ داده است و اکنون تولید این خودروها روند نزولی دارد.
منبع خبر: دنیای اقتصاد