آموزش کامل کلاچ ؛ چه وقت نیم کلاچ بگیریم؟

رانندگی کردن یکی از کارهای لذت بخش محسوب می‌شود که بسیاری از افراد به این کار تمایل دارند. چه آن‌هایی که گواهینامه رانندگی خود را گرفته‌اند و چه افراد که هنوز این مرحله را پشت سر نگذاشته‌اند. اما در واقع چیزی که اهمیت دارد، تنها حرکت دادن ماشین نیست؛ بلکه در رانندگی حرفه‌ای و اصولی نیاز به آشنایی و تسلط با قوانین و مقررات مربوط به این کار و هم چنین اجزای مختلف ماشین وجود دارد. هر کدام از اجزا و قسمت های مختلف ماشین شما وظیفه‌ای مهم را انجام می‌دهند که باید به خوبی به نقش آن‌ها آشنایی داشته و بر آن تسلط پیدا کنید تا بتوانید به خوبی در هر جاده و خیابان و با هر شرایطی رانندگی کنید. از مهم ترین این قسمت‌ها می‌توان به فرمان، دنده، ترمز، کلاچ و گاز اشاره کرد. اگر چه تمام قسمت‌های دیگر هم مهم هستند، اما این موارد اهمیت بیش تری دارند؛ زیرا شما به طور کامل در هنگام رانندگی با آن‌‌ها درگیر بوده و سر و کار دارید.

در میان مواردی که مطرح کردیم، کلاچ یکی از بااهمیت ترین و حساس ترین نقش‌ها را دارد. چرا که در هر قسمت از رانندگی شما باید از آن استفاده کنید؛ هم در ابتدای شروع به حرکت، هم در هنگام رانندگی و هم در هنگام تصمیم به ایستادن و متوقف شدن از کلاچ استفاده خواهد شد. این موضوع در امتحان رانندگی نیز بسیار تاثیرگذار بوده و باید بتوانید به موقع از آن استفاده کنید. پس باید با فراگیری مهارت های لازم برای استفاده از این قسمت کلیدی ماشین، در هر شرایطی که لازم باشد کنترل های لازم را با کلاچ، به ماشین‌تان اعمال کنید. در بیش‌تر موارد شاید لازم نباشد که کلاچ را به طور کامل بگیرید و فشار دادن آن تا حدی کفایت می‌کند. به این حالت اصطلاحا نیم کلاچ گفته می‌شود که البته کاربرد فراوانی هم دارد. در ادامه به طور کامل شما را با کاربرد کلاچ و نیم کلاچ در مکان‌ها و شرایط گوناگون آشنا خواهیم کرد.

نیم کلاچ چگونه است؟

با توجه به این که کلاچ یکی از مهم ترین بخش های سیستم انتقال قدرت خودرو است، امکان کنترل قدرت و دور موتور و تغییر آن به کمک کلاچ وجود دارد. شما می‌توانید در هر جایی که لازم بدانید با آن سرعت ماشین‌تان را کنترل کرده و کم یا زیاد کنید. اگر پدال کلاچ را تا انتها فشار دهید، ماشین‌تان در حالت خلاصی قرار می‌گیرد. در صورتی که ماشین در دنده یک باشد، با آزاد کردن تدریجی کلاچ در یک نقطه خاص، ماشین آرام آرام شروع به قدرت گرفتن کرده و آماده حرکت خواهد شد. اگر همین طور ادامه دهید و کلاچ را آزاد کنید تا بالاتر بیاید، کم کم ماشین شروع به حرکت می‌کند. در واقع آن نقطه یا زمانی که کلاچ را تا نیمه نگه داشته‌اید و ماشین در حال قدرت گرفتن برای حرکت است را، حالت نیم کلاچ می‌گویند.

چه مواقعی باید نیم کلاچ بگیریم؟

همان طور که اشاره کردیم، نیم کلاچ زمانی است که ماشین شما در بین دو حالت خلاصی و شروع به حرکت قرار می‌گیرد. یعنی در واقع شما کلاچ را تا نیمه گرفته‌اید و اگر آن را بیش‌تر فشار دهید، خودروتان خلاص شده و اگر کمی آن را آزادتر کنید، ماشین حرکت می‌کند. این حالت کاربردهای فراوانی در رانندگی دارد و برای شما این امکان را فراه می‌سازد تا بدون گرفتن ترمز، بر ماشین خود کنترل داشته باشید. به همین دلیل تسلط بر کلاچ و نیم کلاچ، چه در کلاس های آموزش رانندگی و چه توسط افراد باتجربه در رانندگی، بسیار مورد تاکید است. در ادامه تعدادی از مهم ترین شرایط و مواقعی که باید از نیم کلاچ استفاده کنید را بیان خواهیم کرد. هم چنین نحوه استفاده صحیح از آن را هم آموزش می‌دهیم تا بتوانید به بهترین شکل ممکن از این تکنیک استفاده کنید.

نیم کلاچ در هنگام شروع به حرکت

از رایج ترین موارد استفاده از نیم کلاچ، زمانی است که قصد استارت و به حرکت در آوردن ماشین را دارید. این موضوع به خصوص برای افرادی که تازه در حال یاد گرفتن رانندگی هستند، بسیار اهمیت دارد. در واقع حتما شما دیده‌اید که فردی قصد به حرکت در آوردن ماشینی را دارد، اما ماشین فورا زیر پای او خاموش می‌شود. یا این که افراد تازه وارد قبل از حرکت دادن ماشین، چندین بار آن را خاموش کرده و دوباره استارت می‌زنند. این موارد دقیقا به عدم تسلط بر اجرای نیم کلاچ برمی‌گردد. تعداد زیادی از کاربرانی هم که در آزمون راهنمایی و راندگی شرکت می‌کنند، در واقع به خاطر عدم تسلط بر این موضوع و خاموش شدن ماشین رد می‌شوند. اما این کار دارای یک قلق و روشی خاص است که اکنون شیوه صحیح ان را برای شما بیان خواهیم کرد.

زمانی که همه نکات لازم برای شروع به حرکت را رعایت کرده‌اید، باید کلاچ را تا انتها گرفته و ماشین را در دنده یک قرار دهید. سپس به آرامی پای خود را از روی کلاچ بردارید تا جایی که به وسیله صدای موتور و قدرتی که در آن برای حرکت ایجاد شود، متوجه رسیدن به نقطه مناسب بشوید. باید این کار را به آرامی انجام دهید و زمانی که احساس کردید ماشین می‌خواهد حرکت کند، همین طور که کلاچ را با سرعتی کم رها می‌کنید، پای دیگر را بر روی گاز قرار دهید. در واقع این عملکرد شما باید مانند یک ترازو دو کفه باشد و هر چه پدال کلا بالا می‌اید، پدال گاز به آرامی به سمت پایین برود. این گونه به راحتی می‌توانید بدون خاموش شدن ماشین، آن را به حرکت درآورید. البته انجام دادن آرام و تدریجی نیم کلاچ و گاز را فراموش نکنید؛ زیرا دلیل اصلی خاموش شدن ماشین، آزاد کردن ناگهانی و سریع کلاچ است.

نیم کلاچ در دور زدن

یکی دیگر از مواردی که گرفتن نیم کلاچ در آن بسیار استفاده می‌شود، در هنگام دور زدن به صورت ساده یا دور دو فرمان است. البته این موضوع برای هر دور زدنی استفاده نمی‌شود، بلکه برای جاهایی که فضا کم بوده یا تردد ماشین های دیگر زیاد است، بیش‌تر مورد استفاده قرار می‌گیرد. زیرا در جاهایی که میدان کافی وجود دارد،‌ می‌توان بدون استفاده از نیم کلاچ و با همان دنده یک و حتی بالاتر، دور زد. اما در جاهایی با فضای کم که از متداول ترین این مکان‌ها می‌توان به دوربرگردان‌ها اشاره نمود، حتما برای دور زدن باید از نیم کلاچ استفاده کرد. در این موارد به طور معمول ماشین در دنده یک قرار داشته و باید هم کلاچ و هم گاز را داشته باشید. به آرامی با نیم کلاچ جلو می‌روید و به محض به وجود امدن شرایط مناسب، گاز را بیش‌تر گرفته و دور را تکمیل می‌کنید.

نیم کلاچ در ترافیک

زمانی که شما در ترافیک گیر می‌کنید، باید با سرعتی بسیار پایین و آرام آرام حرکت نمایید؛ چرا که میدانی برای سرعت زیاد و حتی حرکت آزاد با دنده یک  وجود ندارد. به همین دلیل باید به محض آزاد شدن فضای جلو خودرو به هر میزان، فورا نیم کلاچ کرده تا ماشین شما به آرامی به سمت جلو برود. پس از رسیدن به اتوموبیل جلویی، دوباره باید کلاچ را فشار دهید و ترمز را بگیرید. با توجه به ضرورت استفاده زیاد از نیم کلاچ در ترافیک، اگر یک بار در این شرایط قرار بگیرید، تا حد زیادی بر نیم کلاچ تسلط پیدا خواهید کرد. البته باید قبل از چنین شرایط هایی، مهارت لازم برای نیم کلاچ را به خوبی به دست آورده باشید. حضور در یک ترافیک سنگین باعث می‌شود که تجربه بیش تری کسب کرده و نیم کلاچ را به صورت حرفه‌ای انجام دهید.

نیم کلاچ در دنده عقب

مورد مهم دیگر که از نیم کلاچ استفاده می‌شود، زمانی است که قصد دنده عقب گرفتن را دارید. در این مواقع باید پس از سنجیدن شرایط و اطمینان از امن بودن فضای پشت ماشین، دنده را در حالت عقب قرار داده و به آرامی کلاچ را آزاد کنید. زمانی که به نقطه نیم کلاچ برسید، ماشین‌تان کم کم شروع به حرکت سلو به سمت عقب می‌کند. هر چه کلاچ را بیش‌تر رها کنید، این حرکت سریع‌تر خواهد شد. البته در هنگام دنده عقب گرفتن هم باید توجه داشته باشید که آزاد کردن سریع کلاچ باعث خاموش شدن ماشین خواهد شد و باید این کار را به آرامی انجام دهید. البته در جاهایی که ممکن است دنده عقب رفتن سخت باشد، مثلا وقتی که می‌خواهید در یک سربالایی به سمت عقب بروید، باید کمی گاز را هم بگیرید تا ماشین قدرت لازم برای حرکت را به دست آورد.

نیم کلاچ با دنده اتوماتیک

در خودروهایی که از دنده اتوماتیک برخوردارند، دیگر نیاز به تعویض دنده توسط راننده وجود ندارد و این کار به صور اتوماتیک انجام می‌شود. به همین دلیل کلاچی هم در این خودروها تعبیه نشده است، زیرا به آن احتیاجی وجود ندارد. به همین دلیل کار با این خودروها بسیار ساده‌تر است و دیگر برای شروع به حرکت نیاز به قرار دادن ماشین در حالت نیم کلاچ وجود ندارد. تنها با برداشتن پا از روی ترمز و گاز دادن به میزان لازم، ماشین شما شروع به حرکت خواهد کرد. تمام کنترل‌ها در ماشین های دنده اتوامتیک به وسیلع پدال ترمز و پدال گاز انجام می‌گیرد. پس در مکان های مشابه که در اتوموبیل های دنده دستی از نیم کلاچ استفاده می‌شود، در این خودروها باید به کمک ترمز و گاز سرعت را به حداقل میزان لازم رساند.

نیم کلاچ در سربالایی

زمانی که به هر دلیلی از جمله ترافیک، مجبور به حرکت آرام در سربالایی هستید، باید از نیم کلاچ استفاده کنید. در این موارد باید این کار را با تسلط بالاتر و با جزئیاتی بیش‌تر انجام داد. این موضوع هم به این دلیل است که اگر ماشین شما در حال خلاص قرار بگیرد، به سمت عقب حرکت کرده و با خودروهای پشت سرتان برخورد می‌کند. برای گرفتن صحیح نیم کلاچ در سربالایی، باید کمی کلاچ را آزاد کنید تا ماشین با حالت لرزش برسد، کمی پایین‌تر از این حالت، کلاچ مانند ترمز عمل می‌کند و اجازه نمی‌دهد که ماشین‌تان به سمت عقب برود. برای حرکت به سمت جلو هم کافی است کمی کلاچ را آزاد کرده تا ماشین در حالت سلو قرار بگیرد؛ اگر سربالایی خیلی شدید باشد، می‌توانید کمی هم گاز بدهید تا اتوموبیل بهتر به حرکت خود ادامه دهد. در صورتی که دوباره بخواهد متوقف شوید، باید کلاچ را کمی پایین‌تر از حالت لرزش نگه دارید.

چگونه در نیم کلاچ حرفه ای شویم؟

تسلط بر نیم کلاچ موضوعی بسیار کاربردی و مهم است که هم در آزمون های عملی و شهری بسیار تاثیر گذار بوده و هم در رانندگی روزمره و عادی شما نقش دارد. پس به خصوص اگر می‌خواهید در آزمون شهری شرکت کنید، تسلط بر نیم کلاچ شرط اصلی موفقیت شما است؛ چرا که بدون آن حتی نخواهید توانست ماشین را از جای خودش تکان دهید. اما در جواب این که چگونه می‌توان بر نیم کلاچ تسلط پیدا کرد، باید بگوییم که بهترین راه حل برای این کار،‌ تمرین است. بله شما با تمرین و تکرار این کار به راحتی خواهید توانست تسلط لازم را به دست آورید. اگر خودتان ماشین دارید که با ماشین خود این تمرین را انجام دهید. اگر هم ندارید، سعی کنید با ماشین آشنایان و خویشاوندان تمرین نیم کلاچ کنید. چرا که با هر بار تمرین کردن، مهارت شما در نیم کلاچ گرفتن تا حد زیادی افزایش پیدا می‌کند و به اصطلاح قلق آن به دست‌تان خواهد آمد.

پیشنهاد مطالعه: روش صحیح استارت زدن خودرو

سوالات متداول در مورد نیم کلاچ

• نیم کلاچ به چه حالتی گفته می‌شود؟

زمانی که تقریبا نیمی از پدال کلاچ به سمت پایین فشار داده شده و ماشین در حالت بین خلاصی و حرکت قرار می گیرد.

• نیم کلاچ چه کاربردی دارد؟

نیم کلاچ در بسثیاری از موارد به شما کمک می‌کند تا بتوانید با سرعتی بسیار کم ماشین‌تان را حرکت دهد. بدون این که ماشین خاموش شود.

• در چه مواردی از نیم کلاچ استفاده می‌شود؟

در جاهایی که ما نیاز به حرکت نرم و آرام بدون خاموش شدن ماشین داریم، نیم کلاچ مورد استفاده قرار می‌گیرد. از مهم ترین موارد کاربرد آن می‌توان به زمان شروع به حرکت، در هنگام دور زدن در دوربرگردان‌ها، در هنگام ترافیک، در سربالایی‌ها و موارد این چنینی دیگر اشاره نمود.

• نقطه مناسب برای نیم کلاچ کجا است؟

زمانی که کلاچ تا انتها فشرده شده است،‌ باید به آرامی و با سرعت بسیار کم آن را آزاد کنید. در یک نقطه خاص ماشین شروع به لرزش کرده و نشان از آمادگی برای حرکت دارد. در این زمان دقیقا شما همان نقطه مناسب برای نیم کلاچ رسیده‌اید که در اکثر ماشین‌ها با همین لرزش متوجه ان خواهید شد.

• چگونه مهارت لازم برای نیم کلاچ گرفتن را به دست آوریم؟

در ابتدا نیاز به یاد گرفتن قوانین و قلق های لازم برای گرفتن نیم کلاچ وجود دارد. پس از این که به خوبی این نکات را یاد گرفتید، باید به صورت عملی تمرین کنید. تمرین و تکرار باعث می‌شود که در زمانی کوتاه به این کار مسلط شوید.