معاینه پزشکی گواهینامه ؛ شرایط و ضوابط + مواد قانونی

یکی از مدارک و مراحل لازم برای اخذ گواهینامه، مربوط به انجام معاینه پزشکی گواهینامه و دریافت گواهی مربوط به آن است. بدون ارائه این مورد، امکان گرفتن گواهینامه رانندگی وجود نخواهد داشت و لازم است که حتما به یکی از مراکز معاینات پزشکی گواهینامه در شهر محل زندگی خود مراجعه کرده و نسبت به انجام معاینات و گرفتن برگه گواهی، اقدام نمایید.

معاینه پزشکی گواهینامه چیست؟

معاینه پزشکی دریافت گواهینامه رانندگی مربوط به فرآیندی می شود که پس از گرفتن کاردکس فرد متقاضی باید برای تست بینایی و سلامت جسمانی انجام دهد. لازم به ذکر است که برخلاف تصور عموم، این معاینات تنها مربوط به تست بینایی نبوده و شامل برخی معاینات جسمانی نیز می شود. در صورتی که پس از انجام معاینات جسمانی، نقص عضو یا هر گونه مشکل مرتبط تشخیص داده شود، لازم است که متقاضی به مدیریت کارشناسی راهنمایی و رانندگی مراجعه داشته و پس از اعلام نظریه کمیته بررسی، وضعیت دریافت گواهینامه وی مشخص شود. در حقیقت متقاضیانی که بنا به تشخیص پزشکان طرح نیاز به کمیسیون تخصصی دارند، بعد از صدور معرفی نامه باید به مرکز معاینات پزشکی بهداری کل ناجا ارجاع داده شده و در آن جا اظهار نظر قطعی انجام پذیرد.

در معاینه پزشکی برای گواهینامه، کدام عضوها مورد بررسی قرار می‌گیرند؟

البته لازم به ذکر است که معاینه چشم در دریافت گواهینامه رانندگی، بسیار مهم است. درواقع سنجش دید مطابق با استانداردهای بین المللی صورت می‌گیرد. چنانچه فرد متقاضی در هر خط، بیشتر از ۲ حرف را خطا ببیند، آن خط در محدوده دید محاسبه نخواهد شد و ملاک ارزیابی، خط درش‌تر می‌شود.

در معاینه پا، بخش اول ساق پای شما مورد بررسی قرار خواهد گرفت. همچنین وضعیت زانوها و پنجه‌های پا نیز معایه خواهد شد؛ چرا که پاها در رانندگی بسیار اثرگذار هستند و می‌توانند به راحتی رانندگی را تحت تاثیر قرار دهند.

علاوه بر معاینه چشم و ساق پا، وضعیت بازوها، ساعدها و سایر بخش‌های بدن که قابل روت است مانند گردن نیز مورد بررسی قرار می‌گیرند. لازم به ذکر است در صورت داشتن خالکوبی در این قسمت‌های بدن، به بخش‌های دیگری ارجاع داده خواهید شد.

توجه:

چنانچه فردی دارای خالکوبی‌های مشهود نامتعارف و هنجارشکنی باشد، به کمیسیون‌های ویژه ارجاع داده می‌شود تا تحت درمان روانپزشکی قرار گیرند. پس از طی شدن درمان و دریافت تاییدیه سلامت روان، این افراد گواهینامه ” مدت دار” و یا “مشروط”دریافت می‌کنند. همچنین تمدید گواهینامه این افراد، وابسته به ارزیابی رفتار فرد در دوره رانندگی است. اگر در این بازه مشروط، رفتارهای پرخطر در فرد رویت شود، برای آن فرد امکان تمدید گواهینامه وجود نخواهد داشت.

نکته۱: موارد فوق هرگز به این معنا نیست که نقص عضو، منتهی به عدم صدور گواهینامه خواهد شد؛ بلکه لازم است که شخص به کمیسیون تخصصی ارجاع داده شده و گواهینامه مخصوص برای وی صادر گردد. به طور مثال اگر پلاک برخی از خودروها را مشاهده کرده باشید، پلاک مخصوص معلولین یا به طور نمونه گواهینامه رانندگی جانبازی مشخص است و شرایط خودرو برای این افراد تا حدود کمی متفاوت خواهد بود. به هر جهت معلولیت یا نقص عضو معمولا مانعی از دریافت گواهینامه رانندگی و حق شهروندی آن نخواهد بود و نگرانی بابت این موضوع برای افراد وجود ندارد.

نکته۲: مدت زمان اعتبار معاینه چشم از زمان صدور کاردکس به مدت ۲ سال خواهد بود. البته گاهی اوقات مشکل چشمی و عدم استفاده از عینک یا لنز تماسی، باعث بروز اشتباهات آزمون عملی رانندگی و رد شدن در این آزمون خواهد شد.

مواد قانونی معاینه پزشکی گواهینامه

در قانون گواهینامه، مواد قانونی در خصوص معاینات پزشکی گواهینامه رانندگی به شرح زیر وجود دارد:

ماده ۱: بینایی برای گواهینامه های رانندگی پایه ۳ و پایه ۲ و گواهینامه ویژه:

• حداقل قدرت بینایی برای مجموع دو چشم با اصلاح یا بدون اصلاح ۱۲/۱۰
• حداقل میدان بینایی برای هر چشم ۷۰ درجه
• برای افراد تک چشمی حداقل قدرت بینایی ۹/۱۰ و میدان بینایی ۱۰۰ درجه، ضمن رعایت شرایط ویژه در وسیله نقلیه

ماده ۲: بینایی برای گواهینامه‌های رانندگی پایه ۳، پایه ۲ و پایه پ ۱ و مجوزهای صادره در ماده (۳۳) آیین نامه:

آیین نامه:

• حداقل قدرت بینایی برای مجموع دو چشم با اصلاح یا بدون اصلاح ۱۴/۱۰
• حداقل میدان بینایی برای هر چشم ۷۰ درجه

ماده ۳: بینایی برای گواهینامه رانندگی پایه ۲ و پایه ۲ و ۳

• حداقل قدرت بینایی برای مجموع دو چشم با اصلاح یا بدون اصلاح حداقل ۱۵/۱۰.
• حداقل میدان بینایی برای هر چشم ۷۰ درجه

ماده ۴: آن دسته از بیماری‌هایی که نیاز به دریافت نظریه و تایید پزشک منخصص معتمد چشم را دارد:

• اشخاص دارای میدان بینایی دو چشمی بین ۱۲۰ تا ۱۴۰ درجه
• اشخاص مبتلا به کوررنگی چشم
• اشخاص مبتلا به کاتاراکت (آب مروارید)
• اشخاص مبتلا به گلوکوم (آب سیاه)
• اشخاص مبتلا به بیماری شبکیه چشم

ماده ۵: شنوایی

• حداکثر افت شنوایی قابل قبول بدون اصلاح در هر گوش تا ۴۰ دسی بل، برای گواهینامه رانندگی پایه ۱، پایه ۳ و ۲ و مجوزهای صادره در ماده (۳۳) آیین نامه.
• در صورت کر بودن کامل یک گوش، حداکثر افت شنوایی قابل قبول با یا بدون اصلاح در گوش بهتر تا ۴۰ دسی بل، برای گواهینامه های رانندگی پایه ۱ و ۲ و پایه ۳ و ویژه.

ماده ۶: موارد ممنوعیت مطلق صدور و تمدید گواهینامه رانندگی

اول: بینایی

• میدان بینایی دو چشمی کمتر از ۱۲۰ درجه برای انواع گواهینامه رانندگی.
• افراد مبتلا به بیماری های Hamianopia bitemporal, Homonymous hemianopia برای انواع گواهینامه رانندگی.
• افراد تک چشمی دارای قدرت بینایی کمتر از ۹/۱۰ برای انواع گواهینامه رانندگی.
• افراد تک چشمی دارای میدان بینایی کمتراز ۱۰۰ درجه برای انواع گواهینامه رانندگی.

تبصره: افرادی که به تازگی یک چشم خود را از دست داده‌اند تا طی زمان لازم برای عادت به دید تک چشمی، حداقل به مدت یک سال ممنوعیت مطلق رانندگی دارند.

• افراد تک چشمی با هر قدرت بینایی برای دریافت گواهینامه رانندگی پایه ۱، پایه ۲، و مجوزهای صادره در ماده (۳۳) آیین نامه.
• افراد مبتلا به کوررنگی شدی، دیپلوپیا (دو بینی) و فوریای عمودی برای گواهینامه های رانندگی پایه ۳، پایه ۲ و مجوزهای صادره در ماده (۳۳) آیین نامه.

دوم: شنوایی

• در صورت کر بودن کامل یک گوش و افت شنوایی بیش از ۷۵ دسی بل در گوش دیگر، برای گواهینامه‌های رانندگی پایه ۱و۲، پایه ۱ و ویژه.
• افت شنوایی بیش از ۷۵ دسی بل در هر دو گوش، برای گواهی نامه های رانندگی پایه ۳، پایه  ۲، پایه ۱و۲، پایه ۱و۲ و مجوزهای صادره در ماده (۳۳) آیین نامه.

سوم: اندام های حرکتی فوقانی و تحتانی

نوع ۱ – برای انواع گواهینامه‌های رانندگی:

• فقدان مادرزادی یا قطع عضو یا فلج ( در صورتی که هیچگونه اصلاح در فرد و وسیله نقلیه عملا امکان پذیر نباشد) شامل موارد زیر:

1. هر دو اندام فوقانی (از ناحیه مچ)
2. انگشت شصت در هر دو دست.
3. یک اندام فوقانی و یک اندام تحتانی (از ناحیه مچ)
4. اندامی که برای عمل کردن یک کنترل دستی یا پایی وجود آن الزامی است.

• ابتلا به Quardriplegia
• ابتلا به دفرمیتی شدید.
• چرخش مهره های سرویکال به طرف راست و چپ کمتر از ۴۵ درجه.

نوع ۲ – برای گواهینامه های رانندگی پایه ۳، پایه  ۲، پایه  ۱و۲ و پایه ۱و۲ و مجوزهای صادره در ماده (۳۳) آیین نامه:

1. قطع عضو زیر زانو منجر به پروتز اندام تحتانی.
2. قطع در قسمت قدامی پا، مفصل Metatarsophalangeal و پنجه بزرگ پا.
3. قطع، فلج یا ناتوانی کامل از یک شصت و دو انگشت در هر دست.
4. دارا بودن تنها یک بازو.
5. ابتلا به پاراپلژی.

چهارم: سایر موارد به شرح زیر برای انواع گواهینامه های رانندگی

• افراد مبتلا به اختلالات تنفسی شدید (سطح ۴) و کلیه افرادی که برای رفع اختلالات تنفسی خود نیازمند استفاده از تجهیزات تامین اکسیژن در زمان رانندگی هستند.
• افراد مبتلا به اختلال شدید عملکرد قلب (طبقه ۴ از طبقه بندی عملکرد قلب)
• اعتیاد به انواع مواد مخدر، مواد و نوشابه های الکلی، استفاده از داروهای تخدیر کننده و یا محرک سیستم اعصاب و روان (CNS)
• افراد مبتلا به سایکوز حاد از هر نوع، بیماران (خلفی) Bipolar در فاز حاد.
• افراد مبتلا به صرع مسلم.

ماده ۷: موارد ممنوعیت مطلق برای صدور گواهینامه رانندگی باید به تایید سه نفر پزشک متخصص مربوط رسیده باشد.

ماده ۸: هرگاه پزشک و افسر کارشناس عالی تصادفات و امور فنی راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران تشخیص دهد که اشخاص مبتلا به ضعف بینایی یا شنوایی به کمک عینک یا لنز و یا سمعک و همچنین اشخاص دارای نقص عضو به کمک وسایل مصنوعی و یا با نصب تجهیزات مخصوص در وسیله نقلیه، به طور طبیعی قادر به رانندگی می‌باشند، صدور گواهی نامه به نام آنان در صورت جمع شرایط لازم دیگر، مانعی ندارد.

اما در متن گواهینامه باید تصریح شود که فقط با عینک، لنز یا سمعک و یا چه نوع وسیله نقلیه‌ای می‌توانند رانندگی نمایند.

آزمایش عملی رانندگی از درخواست کنندگان دارای نقص عضو باید به وسیله سه نفر افسر کارشناس مذکور انجام پذیرد.

 

ماده ۹: ارزیابی انواع

1. اختلالات بینایی
2. اختلالات شنوایی
3. اختلالات غدد آندوکرین ( اعم از انواع دیابت نیازمند به درمان انسولینی و غیر انسولینی، هیپوگلیسمی غیر دیابتی، تیروئید، پاراتیروئید، هیپوفیز، اکرومگالی، آدرنال، چاقی، آنسفالوپاتی هپاتیکی)
4. اختلالات کلیوی
5. اختلالات تنفسی
6. اختلالات نورولوژیکی (مغز و اعصاب)
7. اختلالات حرکتی اندام های فوقانی و تحتانی
8. اختلالات عصبی – عضلانی
9. اختلالات قلبی و عروق
10. اختلالات فشار خون
11. اختلالات ناشی از مصرف دارو
12. اختلالات روحی و روانی (اعصاب و روان)
13. اختلالات خواب (اعم از Sleep apnea و نارکولپسی)
14. عفونت ها

احراز سلامت جسمانی و روانی رانندگان بر اساس دستورالعمل اجرایی است که پس از تایید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و با هماهنگی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران برای اجرا به تمامی پزشکان انجام دهنده معاینات پزشکی درخواست کنندگان انواع گواهینامه، ایلاغ می شود.

ماده ۱۰: پزشکان انجام دهنده معاینات درخواست کنندگان گواهینامه رانندگی، ملزم به شرکت و کسب موفقیت در دوره آموزشی “معاینات رانندگان” که به وسیله وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برگزار می گردد، هستند.

سوالات متداول

آیا در صورت داشتن پای مصنوعی، امکان دریافت گواهینامه وجود ندارد؟

با داشتن پای مصنوعی نیز امکان دریافت گواهینامه وجود دارد، تنها باید شرایط خاص آن طی شده و نامه کمیسیون ضمیمه گردد.

آیا می‌توان با لنز رانندگی کرد؟

بله، با گواهی پزشک معتمد راهنمایی و رانندگی، در گواهینامه قید خواهد شد؛ “رانندگی با لنز”

آیا خالکوبی مانع از دریافت گواهینامه خواهد بود؟

در صورتی که فردی دارای خالکوبی‌های مشهود و نامتعارف باشد، این موضوع مانع از صدور گواهینامه رانندگی برای فرد متقاضی خواهد بود.