خرید خودرو صفرکیلومتر از حساسیت‌های ویژه‌ای برخوردار است. بررسی نیازها و اولویت‌ها، بودجه و هزینه‌های خرید، انتخاب برند و مدل، امکانات و ویژگی‌های خودرو، ارزش نگهداری، گارانتی و خدمات پس از فروش، ارزیابی قیمت، مقایسه‌ها، بررسی شرایط بازار، پشتیبانی و خدمات پس از فروش و آزمایش رانندگی سؤالاتی است که  برای خریداران خودرو نو و صفرکیلومتر همیشه مطرح است. در شرایط کنونی بازار ایران که قیمت‌ها بسیار افزایش یافته است، خودرو دیگر وسیله نقلیه صرف نیست، بلکه یک سرمایه است و هرگونه ریسک‌پذیری در خرید خودرو ممکن است به قیمت هدر رفتن سرمایه منجر شود. .در این شرایط یک انسان باسواد و آگاه باید به دنبال بهترین راه باشد تا ضمن خرید خوب نه تنها سرمایه‌اش از بین نرود، بلکه با توجه به نوسانات دلار ارزش سرمایه‌اش حفظ گردد.

خرید خودرو نو یکی از تصمیمات مهم و بزرگ مالی است که باید با دقت و آگاهی کامل انجام شود. معمولا در سراسر جهان خرید خودرو با بودجه مشخص  نیاز به مشورت و انتخاب دارد و چالش نیست، چون چالش یعنی مشکلی که باید بر آن غلبه کرد، اما با توجه به شرایط بازار ایران خرید خودرو جدید بخصوص خودروهای مونتاژی و وارداتی یک چالش محسوب می‌شود ، چون هم ریسک دارد و هم تهیه لوازم یدکی و تعمیرات سخت و طاقت فرساست؛ لذا اگر دنبال خرید خودرو نو و صفر کیلومتر هستید باید از چالش‌ها و مشکلات عدیده آن آگاه باشید تا بتوانید خریدی با کمترین ریسک داشته باشید ،اما قبل از اینکه  مشکلات و دردسرهای خرید خودرو  را خوب بشناسید باید اصول مهم خرید خودرو را مدنظر قرار دهید.”.

اصول علمی خرید خودرو

• برند باشد
• ایمنی آن تایید شده باشد
• در کرش تست(تست تصادف) از مؤسسات معتبر جهانی حداقل ۳ ستاره دریافت کرده باشد.
• دارای گارانتی و خدمات پس از فروش مناسب و گسترده باشد
• هزینه تعمیر و نگهداری‌اش معقول و اقتصادی باشد
• کیفیت ساخت، کیفیت قطعات یدکی خودرو از درجه ماندگاری خوبی برخوردار باشد.
• بازار خوبی داشته باشد.

باتوجه‌به این که خودروهای صفرکیلومتر در ایران غالباً از سوی سه بخش؛

الف: کارخانه‌های داخلی،

ب: شرکت‌های تولیدکننده خودروهای مونتاژ چینی

پ: خودروهای صفر کیلومتری وارداتی خارجی عرضه می‌شوند، بر آن شدیم چالش‌های عمده خودروهای صفرکیلومتر و نو را در ایران به ترتیب در سه بخش یاد شده مطابق اصول علمی خرید خودرو بررسی کنیم تا خریداران عزیز با شناختی کامل و مطمئن اقدام به خرید خودرو کنند، اما از طرفی در سطح جهانی همواره هنگام خرید خودرو باید شش نکته طلایی را در نظر گرفت که عبارت‌اند از:

قیمت

بیمه

مالیات

تأمین قطعات یدکی

بهره‌گیری از فناوری نوین

آموزش تعمیرکاران ماهر، لذا قبل از بررسی، ابتدا نگاهی اجمالی بر شش نکته طلایی خرید خودرو نو می‌نماییم.
اولین نکته برای خرید یک خودرو نو و صفرکیلومتر در سراسر جهان بحث قیمت آن است که بسیار بالاتر از قیمت خودرو کارکرده و دست‌دوم است و اگر شما قصد خرید یک خودرو جدید را داشته باشید، حتی یک ریال نمی‌توانید تخفیف بگیرید و به قول انگلیسی‌ها برای خرید خودرو صفرکیلومتر جایی برای چانه‌زدن ندارید. در این میان اگر پس از مدتی بسیار کوتاه قصد فروش داشتید به علت افت شدید قیمتی، پول زیادی را از دست خواهید داد.
دومین نکته بیمه خودرو است که در سراسر جهان داستان‌های مختص به خود را دارد، اما در ایران اکثر خودروها فقط با بیمه شخصی ثالث به خریداران تحویل می‌گردد. در بیمه‌های شخصی ثالث یکی از موارد مهم که خریداران باید به آن بادقت و وسواس زیادی توجه کنند، تعهد شرکت بیمه‌گذار در هنگام بروز سوانح است که در این شرایط بسیار پایین است، لذا خریدار خودرو’ باید با پرداخت مبلغی قابل‌توجه سطح تعهدی که در قرارداد بیمه به مازاد مالی معروف است را افزایش دهند. بیمه بدنه هم یکی از چالش‌های مهم است که اگر فروشنده خودرو آن را انجام نداده بود، خریداران در این شرایط تورمی باید حتماً آن را انجام دهند.
سومین نکته بحث مالیات است. در سراسر جهان برای خرید خودروهای نو و صفرکیلومتر مالیاتی در نظر می‌گیرند در ایران دو بار مالیات از خودرو گرفته می‌شود. مالیات اول هنگام خرید خودرو و مالیات دوم هنگام استفاده از خودرو از خریداران اخذ می‌شود تا قبل از سال ۱۴۰۳ خودرو تا قیمت یک میلیارد تومان مالیات نداشت و بیش از این قیمت به صورت پلکانی محاسبه می‌شد، اما بر اساس قانون بودجه سال ۱۴۰۳ خودروهایی که قیمت آن از سه میلیارد و پانصد میلیون تومان بیشتر است باید سالانه یک درصد مالیات پرداخت کنند. لذا در ایران دوبار از دارندگان خودرو مدل بالا مالیات اخذ می‌شود.
چهارمین نکته تأمین قطعات یدکی استاندارد برای شبکه‌ها و مراکز خدماتی مجاز و فروشگاه‌های محلی در سطح کشور در زمان مناسب است، البته این مهم برای شرکت‌های خودروساز خارجی که در طول یک سال چند مدل جدید به سراسر جهان عرضه می کنند، بسیار معنادارتر است.

پنجمین نکته بهره‌گیری از فناوری‌های نوین ، آپشن‌ها ، تجهیزات، ارگونومی فضای داخلی ، میزان مصرف سوخت و کم بودن آلاینده‌های زیست محیطی در رانندگی است. در این میان از آنجا که اشتباهات راننده رابطه مستقیمی با سرعت خودرو دارد، هرچه سرعت خودرو بیشتر باشد زمان بروز این اشتباهات کمتر است ، لذا بسیاری از فناوری‌های نوین به‌کار برده شده در خودروهای جدید و صفر کیلومتر در راستای جبران اشتباهات رانندگان است. تعبیه این فناوری‌ها با توجه به رقابت تنگاتنگ و نفس‌گیر بین سازندگان تراز اول جهان برای آنان یک رقابت سازنده محسوب می‌شود. ششمین نکته آموزش تعمیرکاران با مهارت بالا است. بهره‌گیری فراوان از دانش الکترونیک در خودروهای جدید آموزش تعمیرکاران با مهارت بالا را با مشکلات عدیده مواجه ساخته است.

چالش‌های خرید خودرو در ایران

الف : خودرو های صفرکیلومتر ایرانی ساخت داخل

برای خرید یک خودرو صفرکیلومتر به‌صورت مستقیم از کارخانه باید ضمن داشتن شرایط لازم در سامانه فروش یک‌پارچه از شانس و اقبال مناسبی برخوردار باشید و اگر شانس و بخت با شما بسیار یار و همراه بود و در اولین قرعه‌کشی برنده شدید باید حداقل دوازده تا پانزده ماه برای تحویل آن صبر کنید. چنانچه شرایط ثبت‌نام در سامانه یکپارچه را نداشته باشید و یا در قرعه‌کشی برنده نشدید باید به بازار آزاد مراجعه کنید. اولین مشکل خرید خودرو نو جدید در بازار آزاد تفاوت فاحش قیمت کارخانه با قیمت بازار آزاد است که باید آن را درنظر بگیرید. نکته بسیار مهم که در هنگام خرید خودرو صفر کیلومتراز بازار آزاد که بایدبا وسواسی خاص به آن توجه کنید ، هوشیاری و دقت بسیار بالاست که خدای ناکرده گرفتار افراد سودجو و کلاهبردار نشوید.

چالش‌های خودروهای ایرانی ساخت داخل بر اساس اصول خرید علمی خودرو

با توجه به تحریم‌های بین‌المللی هیچ‌کدام از تولیدات فعلی ساخت داخل برند جهانی نیست. ایمنی و استحکام خودروهای داخلی در مؤسسات معتبر جهانی تست و تابید نشده است، شبکه خدمات پس  از فروش خودروهای ایرانی ساخت داخل وسیع، گسترده و قابل‌قبول است.

هزینه تعمیر و نگهداری خودروهای ایرانی نیز در حد قابل‌قبول است (البته اگر گرانی و تورم لحظه‌ای اجازه دهند، قطعات یدکی بکار برده شده در خودروهای ایرانی ساخت داخل از کیفیت بسیار پایینی برخودار است و یکی از نقاط ضعف شدید خودروهای ساخت داخل در شرایط فعلی است. اکثر خودوهای داخلی بخاطر فقدان یک بازار رقابتی منصفانه دارای بازار نسبتا مناسبی است.

ب:  خودروهای نو و صفر کیلومتر مونتاژی چینی

کمتر کسی باور می‌کرد که خودروهای چینی باوجود رقبای اروپایی آمریکایی و آسیایی بتوانند وارد بازار خودرو ایران شود،  اما خودروهای چینی به لطف تحریم‌های بین‌المللی علیه کشورمان و در مدت‌زمان کوتاهی توانستند، بخش قابل‌توجهی از بازار خودرو کشور را در دست بگیرند. تعدادی از این خودروها از کیفیتی بسیار پایین، ایمنی نامطلوب و طراحی ظاهری کپی شده از روی برندهای معتبر جهانی، مفهوم ناخوشایندی را در ذهن خریداران باهوش ایرانی تداعی می‌کنند، اما بخش دیگری از این خودروهای مونتاژی چینی دارای نکات مثبت و قابل‌قبولی هستند. بزرگ‌ترین چالش خودروهای صفرکیلومتر چینی قیمت بسیار بالا، فقدان قطعات و لوازم‌یدکی و قیمت‌های بسیار نجومی قطعات کمیاب یدکی در بازار آزاد  است.

چالش‌های خودروهای نو و صفرکیلومتر  مونتاژ چینی بر اساس اصول خرید علمی خودرو

علی‌رغم پیشرفت‌های بسیار چشمگیر در صنعت خودروسازی چین از جمله احراز رتبه اول در ساخت و تولید خودروهای برقی و کسب مقام اول بازار فروش خودرو در جهان، خودروهای چینی در رده ۲۱ برند معتبر خودروی جهان جای ندارند.

ایمنی خودروهای چینی در مؤسسات بی‌طرف بین‌المللی تأیید نشده و  درصد بالای از آنها در مؤسسات داخلی تست تصادف کشور چین مورد بررسی قرار گرفته‌اند، خدمات پس از فروش بسیاری از خودروهای مونتاژی چینی  بسیار ضعیف و البته تعدادی از آنها از خدمات پس از فروش معمولی برخوردار هستند.

هزینه تعمیر نگهداری خودروهای مونتاژی چینی ساخت داخل نیز بالا و بسیار گران تمام می‌شود. کمبود  و گرانی نامعقول قطعات یدکی اصلا توجیه اقتصادی ندارد.

کیفیت ساخت  خودرو و قطعات یدکی برخی خودروهای مونتاژی چینی در حد قابل قبول و برخی از آنها بسیار ضعیف است.

تعدادی از  این خودروها دارای بازار مناسب دسته دوم هستند، اما که بتدریج از سال تولید که می‌گذرند ، ضعیف و ضعیف‌تر می‌شوند..

پ : خودروهای خارجی وارداتی

خرید خودروهای وارداتی در ایران نیز داستان خاص خود را دارد. برای  خرید خودروهای خارجی صفرکیلومتر باید در ابتدا در سامانه یکپارچه خرید خودرو واردات یک درخواست بدهید و سه اولویت از خودروهای اعلام شده در سامانه را انتخاب و ثبت‌نام کنید و سپس یکی از حساب‌های بانکی خود را در یکی از حساب‌های واجد شرایط اعلام شده در سامانه به نام خودروهای وارداتی وکالتی کرده و مبلغ پانصد میلیون تومان را در آن مسدود کنید،  اگر شانس و اقبال همراه خریدار باشد و ثبت‌نام‌کننده برنده شود باید منتظر اطلاعیه‌ها و فراخوان  بعدی شرکت‌های  واردکننده باشد. در حال حاضر ثبت‌نام‌کنندگان در این بخش از شانس ۵ درصدی برای قبول‌شدن برخوردار هستند. در غیر این صورت باید به بازار آزاد مراجعه کند که همانند داستان خودروهای داخلی صفرکیلومتر هم پول بیشتری باید هزینه کند و هم مراقب باشد تا در دام آدم‌های کلاهبردار نیفتد.

چالش‌های خرید خودروهای نو و صفرکیلومتر خارجی وارداتی بر اساس اصول خرید علمی  خودرو:

تقریباً اکثر این خودروها جزو برندهای معتبر جهانی هستند. اکثر این خودروها  از مؤسسات  استاندارد جهانی نمره مناسبی در تست تصادف دریافت کرده‌اند و از ایمنی بسیار بالایی برخوردار هستند. به علت تحریم‌ها  فاقد شبکه گسترده خدمات پس از فروش هستند. هزینه تعمیر و نگهداری این سری از خودروها بسیار بالا است. کیفیت قطعات  یدکی  این خودروها بسیار بالاست. از بازار مناسبی برخوردار هستند، اما سریع الفروش نیستند.

خرید خودروهای برقی

باتوجه‌به ورود خودروهای برقی به ایران از سوی شرکت‌های داخلی و به‌خصوص مونتاژی چینی این سؤال مطرح است که آیا خرید خودروهای برقی برای بازار ایران خوب است؟ اخیراً اندی پالمر که به‌عنوان “پدرخوانده خودروهای برقی” شناخته می‌شود، تحلیل جامعی از پیشرفت چشمگیر چین در صنعت خودروهای برقی ارائه کرده است. پالمر که این لقب را به دلیل نقش خود در توسعه نیسان لیف که اولین خودروی الکتریکی بازار انبوه با فروش بیش از نیم‌میلیون دستگاه از زمان عرضه در سال ۲۰۱۰ به دست آورده است.

اما با بررسی بازار خودروهای برقی در سطح  جهانی نشانگر این واقعیت است که درصد قابل توجهی از کسانی که در جهان خودروی تمام برقی دارند در حال بازگشت به خودروهای  ترکیبی (بنزینی _ برقی) هستند.

نکته  قابل توجه در مورد خودروهای برقی این واقعیت است که برقی سازی فقط تغییر موتور نیست! حمل‌ونقل برقی تنها با تولید و عرضه خودروهای برقی ممکن نیست و نیازمند برنامه‌ریزی به مراتب کلان تر و دقیقتر برای رفع گلوگاه‌های زیرساختی، تولیدی و مصرفی در سطح ملی است.

تولید انرژی پاک و نوسازی شبکه‌های برق از چالش‌های اصلی زیرساختی است، چراکه شبکه‌های قدیمی توان پاسخگویی به تقاضای فزاینده را ندارند. در حوزه تولید، وابستگی به زنجیره تأمین چین و رقابت با فناوری‌های پیشرفته این کشور، چالشی جدی برای خودروسازان است. همچنین، قیمت بالای اولیه خودروهای برقی، پذیرش این خودروها را برای مصرف‌کنندگان دشوار کرده است ، لذا باتوجه به واقعیات بازار  کشورمان در حال حاضر  ساخت، تولید و عرضه خودروهای ترکیبی (هیبرید) یا همان بنزینی _ برقی) بهترین گزینه است.

حسین منوچهر پارسا

محقق و پژوهشگر صنعت خودرو