امروزه خرید آنلاین، جزء فعالیت­‌های روزمره مردم شده است. وارد یکی از سایت­‌های ارائه‌کننده کالا می­‌شوی، چند کلیک می­‌کنی، مدتی بعد می­‌آورند دم خانه، با عزت و احترام تحویل می‌­دهند. چی از این بهتر!. اما مانند هر چیز خوبی، خرید و فروش آنلاین هم معایب خودش را دارد.

مدتی پیش عجل زد پس گردنمان و در یک جمع خانوادگی از زبانمان در رفت و گفتیم می­‌خواهیم خانه‌مان را بفروشیم. فوراً یکی از حضار حاضر به یراق شد و مشخصات خانه را در یکی از سایت­‌های خرید و فروش املاک وارد کرد. بعد قیمت را پرسید. گفت کمی بچربانش تا جای چانه‌ هم داشته باشد. کمی چرباندیم. آپلود کردن همان و سرازیر شدن خیل بازدیدکنندگان همان. عاجز شده بودیم. در همین اَوان، هیبت مردی موقر و خوش کلام بر آستان در ظاهر شد. در خانه چرخی زد و خود را صاحب یک آژانس املاک معتبر معرفی کرد. نخست مدتی از سجایای خانه تعریف کرد. خودمان نمی­‌دانستیم خانه‌یمان این‌قدر مقبول است. بعد گفت من خانه را ده روزه آب می­‌کنم، به شرطی که آگهی را از سایت بردارید تا دست زیاد نشود. ما که از آمد و شد زیاد کلافه شده بودیم، خام شدیم و قبول کردیم.

از آن به بعد اداره امور به دست ایشان افتاد. زنگ می­‌زد و نفراتی را برای بازدید معرفی می‌­کرد، اما تاکید داشت که از قیمت حرفی نزنیم. می‌گفت قیمت با من. بازدیدکنندگان می‌­آمدند و می­‌رفتند. اما آن‌ها هم از قیمت حرفی نمی‌­زدند. فهمیدیم به آن‌ها هم همین سفارش را کرده است. مشکوک شدیم. کنکاش که کردیم، فهمیدیم صاحب آژانس محترم، مشخصات خانه‌ ما را بدون اطلاع، بار دیگر در همان سایت بارگذاری کرده و شماره تلفن خودش را حک کرده است. قیمت را هم ۲۰درصد بالا برده است. تازه خودمان هم اندکی چربانده بودیم.

در سایت­‌های خرید و فروش خودرو هم اوضاع چندان بسامان نیست. یک آگهی می‌­بیینی که مثلاً سمند مدل ۹۹، X میلیون تومان. از این به بعد هیچ‌کس حاضر نیست سمند مدل ۹۹ خود را زیر این قیمت بفروشد. درحالی که معلوم نیست این آگهی را چه‌کسی بارگذاری کرده و اصلاً چقدر واقعی است. اینجوری قیمت‌­ها سینه‌­خیز رشد می­‌کنند.

سایت­‌های پرمخاطب خرید و فروش کالا، خواه ناخواه، تاثیر بسزایی در تثبیت قیمت­‌ها در بازار دارند. این ویژگی، مفهوم فراموش شده‌­ای را به ذهن متبادر می­‌کند به نام “مسئولیت اجتماعی”.

سایت­‌هایی که سازوکارهای مشخصی، برای درج آگهی، ثبت قیمت­‌ها و رعایت حقوق مصرف­‌کنندگان دارند، امر واسطه­‌گری را تا حد زیادی کمرنگ می‌کنند. اما سایت­‌هایی که اینقدر بی درو پیکرند که یک معاملات ملکی می­‌تواند اعتبار آن‌ها را زیر سئوال برد، ناخواسته وسیله‌ساز واسطه­‌گری­‌هایی جدید هستند.

همه این‌ها را که گفتیم دال‌بر این نیست که بایستی از خرید و فروش آنلاین اجتناب کرد. مزیت­‌هایی که سایت­‌های خرید و فروش آنلاین برای کاربران فراهم کرده‌­اند، غیر قابل انکار است و همانطور که ذکر شد مراجعه به این سایت­‌ها جزو فعالیت­‌های روزمره شده است. اما تشخیص سایت‌­هایی که به مسئولیت اجتماعی خویش عمل نمی‌­کنند، نباید کار چندان سختی باشد. اگر بدون هیچ مانع و رادعی یک آگهی بارگذاری می­‌کنید و هرچه دلتان خواست قیمت‌­گذاری می‌­کنید، بدانید دیگران هم همین‌کار را می­‌کنند.

نویسنده: مهرداد وفا