مناسب سازی خودرو برای معلولین + نکات مهم
افراد دارای معلولیت و اشخاصی که از محدودیت‌های جسمی رنج می‌برند نیز مانند سایر افراد از حقوق قانونی برای بهره‌مندی از امکانات اجتماعی برخوردار هستند. فراهم کردن شرایط لازم برای رانندگی معلولین یکی از مجموعه اقدامات ضروری برای آسایش و رفاه این دسته از افراد است تا با برخورداری از حقوق شهروندی یکسان با دیگر اشخاص، زمینه استقلال و رشد آن‌ها مهیا شود. چطور خودرو را برای معلولین مناسب کنیم؟ در ادامه خواهید خواند.
مناسب سازی خودرو برای معلولین
یکی از اصلی‌ترین فاکتورهایی که به بهبود جنبه‌های فردی و اجتماعی زندگی معلولین کمک می‌کند این است که برای انجام امورات مختلف به افراد دیگر وابسته نباشند و بتوانند با تیب خاطر و تکیه بر توانایی‌های شخصی خود فعالیت‌های روزانه را به انجام برسانند.
در نظر گرفتن امکانات مناسب برای حضور معلولین در اماکن عمومی و تفریحی مانند پارک‌ها، اماکن بهداشتی و درمانی مانند بیمارستان‌ها و اماکن تجاری مانند مراکز خرید کمک عمده‌ای به رفع نیازهای این دسته از افراد خواهد کرد. با وجود اینکه افراد دارای معلولیت، بخش چشمگیری از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند اما همچنان برای استفاده از بدیهی‌ترین امکانات عمومی جهت مرتفع کردن نیازهای خود بی‌نصیب هستند. تردد در فضای شهری به دلیل عدم وجود امکانات کافی و طراحی ناکارآمد بخش‌های ضروری دشوار است و به همین دلیل رفت و آمد در خیابان‌ها، جاده‌ها، پیاوه روها و بسیاری از معابر گاه حتی غیر ممکن خواهد بود. این موضوع باعث می‌شود تا انگیزه کار و فعالیت در زندگی افراد معلول کمرنگ شود.
رانندگی کردن به دلیل دسترسی آسان به امکانات گوناگون بخش قابل اعتنایی از نیازهای اساسی این افراد را تامین کرده و بستر لازم برای پیشرفت را فراهم می‌نماید. افراد دارای معلولیت می‌توانند مانند سایر افراد جامعه از حقوق طبیعی خود برای رانندگی بهره برده و این امکان را در اختیار داشته باشند که جهت تردد در مسیرهای مختلف از خودروی شخصی استفاده کنند. این کار علاوه بر افزایش استقلال این افراد، موانع زیادی را از پیش رویشان برداشته و احساس خوشایندی را برای زندگی فردی‌شان به ارمغان می‌آورد تا از میزان وابستگی‌های خود به سایر افراد کم کنند. مناسب سازی شرایط خودرو برای رانندگی افراد معلول یکی از حائز اهمیت‌ترین اقداماتی است که می‌تواند به توسعه این فرهنگ کمک کرده و برای به رسمیت شناختن استقلال معلولین راه گشا باشد.
خودرویی که برای استفاده معلولین در نظر گرفته می‌شود باید با توجه به شرایط جسمانی فرد بهینه سازی شده و تغییر یابد. طراحی امکانات خاص برای این نوع خودروها نیز منوط به نوع معلولیت راننده است تا رانندگی برای فرد آسان و بی‌دردسر باشد. این تغییرات به شکل مهندسی شده و ساختار بندی شده انجام می‌شوند تا در هنگام رانندگی کوچک‌ترین خطری برای فرد به وجود نیاید و رانندگی در ایمنی کامل با رعایت موازین تعیین شده انجام شود. تجربه رانندگی ایمن و اصولی با خودرویی که از شرایط مناسب و مولفه‌های ضروری جهت افزایش ایمنی و کارایی را داشته باشد، علاوه بر کمک به حذف محدودیت‌های موجود در مسیر رشد و پیشرفت افراد دارای معلولیت، امکان حضور فعال آن‌ها در عرصه‌های اجتماعی را فراهم کرده و نوید بخش توسعه‌های متعالی دیگر در زمینه‌های مختلف است.
طراحی خودرو برای معلولین
این نوع خودروها با توجه به نیاز و استفاده افراد معلول طراحی شده و می‌توان از آن‌ها متناسب با کار مورد نیاز این افراد استفاده نمود. همانند تدبیری که برای شخصی سازی خودروهای امدادی مانند آمبولانس و ماشین آتش نشان یا ماشین‌های آموزش رانندگی در نظر گرفته می‌شود می‌توان برای انحصاری کردن خودروی معلولین در ابعاد و شرایط متفاوت در نظر گرفت. ماشین‌هایی که برای رانندگی و جابجا شدن افراد معلول طراحی می‌شود به نوعی است که نیازهای آن‌ها برای رانندگی ایمن با راحتی بیشتر را پوشش دهد و استانداردهای کافی برای ایجاد امکان رانندگی وجود داشته باشد.
همین طور بخوانید: بخارشویی ماشین چیست؟
آماده سازی خودروی مناسب معلولین تحت نظارت شرکت‌های خاص
شرکت‌هایی که مجوز لازم جهت آماده سازی و طراحی خودروهای مناسب معلولین را دارند قادر به انجام فرایند تعیین شده برای مناسب سازی این دسته از خودروها هستند تا معلولین امکان رانندگی در سطح شهر را داشته باشند. باید توجه نمود که شرکت‌های ذی‌الصلاح ممکن است جزء کارخانه‌های خودرو سازی نباشند و تنها پس از تحویل گرفتن خودروهای خام از کارخانه‌های خودرو سازی تغییرات مورد نظر جهت افزایش رفاه شهروندان معلول را بر روی قسمت‌های مختلف ماشین اعمال نمایند. خودروهای امداد یا سایر خودروهایی که برای استفاده‌های خاص در نظر گرفته می‌شوند ممکن است در یک خط تولید ویژه در تعداد عمده به تولید برسند اما طراحی خودروهای معلولین سازوکاری متفاوت را دنبال می‌کند.
اصلی‌ترین دلیل این موضوع این است که خودروهای مناسب معلولین با توجه به شاخصه‌های انحصاری و مشکلات فردی هر شخص صورت می‌گیرد. به عبارت دیگر از آنجایی که نوع معلولیت در افراد متفاوت است، تولید خودرویی خاص با توجه به شرایط فردی اشخاص الزامی خواهد بود. برای طراحی این دسته خودروها از مهارت و نقطه نظرهای صاحبین فن و متخصصین در این زمینه مانند پزشکان، مددکاران و … بهره گرفته می‌شود تا از راحتی و ایمنی رانندگی با خودرو اطمینان حاصل شود.
آماده سازی خودرو برای معلولین چه شرایطی دارد؟
شرکت‌هایی که در زمینه طراحی و مناسب سازی خودرو برای معلولین فعالیت دارند تحت نظارت سازمان بهزیستی به انجام فرایندهای لازم جهت بهبود شرایط خودروها برای رانندگی افراد معلول می‌پردازند. افرادی که دارای معلولیت‌های جسمی هستند برای اخذ و خرید خودروهای مطابق با شرایط خود به سازمان بهزیستی مراجعه نموده و در این هنگام سازمان بهزیستی این افراد را به شرکت‌های مربوطه معرفی می‌نماید. به این ترتیب شرکت وظیفه دارد تا خودروی مناسب با نوع معلولیت معرفی شده این افراد را طراحی و بهینه سازی نماید و به آن‌ها تحویل دهد.
البته برای افراد معلول این امکان نیز وجود دارد که بدون وساطت سازمان بهزیستی به طور مستقیم به شرکت‌های طراح خودروی مناسب معلولین مراجعه کرده و بعد از شرح شرایط معلولیت خود درخواست طراحی خودروی مورد نظر را ثبت نمایند. تنها نکته‌ای که در این میان وجود دارد این است که در صورت مراجعه مستقیم افراد به شرکت مورد نظر بدون دخالت و معرفی سازمان بهزیستی، تمامی هزینه‌های ناشی از طراحی و بهینه سازی خودروها برعهده شخص خواهد بود و سازمان بهزیستی وظیفه‌ای در قبال پرداخت این دست هزینه‌ها نخواهد داشت. با این وجود بدیهی است که با دخالت یا بدون دخالت این سازمان، خودروهای مد نظر معلولین با ساز و کار مناسب و طراحی بهینه توسط شرکت‌های مربوطه انجام می‌شود.
پیشنهاد مطالعه: رانا پلاس پانوراما
امکانات لازم برای طراحی و مناسب سازی خودروی معلولین
روند آماده سازی خودرو برای افراد دارای معلولیت با هدف کمک رسانی به این افراد جهت استفاده از خودرویی ایمن، استاندارد و راحت برای رانندگی انجام می‌شود. از این رو رعایت مولفه‌ها و استانداردهای تعیین شده برای ارتقای سطح کیفی کار ضروری می‌باشد. در صورتی که استانداردهای قانونی برای طراحی این دسته از خودروها در دستور کار قرار نگیرد، ممکن است در حین رانندگی و استفاده از خودرو خطرات جبران ناپذیری برای افراد ایجاد شده و شرایط را برای آن‌ها سخت‌تر کند. برای اینکه فرایند مناسب سازی خوروی افراد معلول با کیفیت بالاتری صورت بگیرد، به بهره‌مندی توصیه‌ها و مشاوره‌های پزشکان و متخصصان توان بخشی نیاز خواهد بود. این دسته افراد مهارت و تبحر بیشتری دارند و تسلط بر نوع وضعیت و شرایط این دسته افراد راهکارهای مناسب‌تری را ارائه خواهند داد.
چنانچه مراحل آماده سازی خودرو برای معلولین به شکل درست و اصولی انجام نشود و تمام جوانب کار برای ایجاد شرایط مطلوب سنجیده نشود، به مرور زمان شاهد بروز مشکلاتی عمده و اساسی خواهیم بود. به همین دلیل لازم است امکانات کافی جهت آسایش و امنیت رانندگی فراهم باشد. این امکانات می‌تواند شامل مواردی مانند ابزارهای نگهدارنده ستون فقرات و گردن، اهرم‌های نگهدارنده سر و صندلی مخصوص برای جاگیری مناسب فرد در اتومبیل باشد. افرادی که در زمینه مهندسی پزشکی و ساخت ابزارهای این چنینی فعالیت دارند به طراحی و تولید قطعات لازم برای فراهم کردن بخش‌های مختلف خودرو می‌پردازند. فناوری ساخت این نوع قطعات با استفاده از جدیدترین استانداردهای روز دنیا تعیین شده و بهره‌گیری از آن سبب می‌شود تا از ایجاد هر نوع آسیب احتمالی برای سرنشین اتومبیل ممانعت شود.
وجود اهرم hand control در خودروی طراحی شده برای افراد معلول امکان دسترسی راحت‌تر راننده به پدال‌های گاز، کلاچ و ترمز را فراهم می‌نماید. در برخی از انواع این خودروها برای کاربری راحت‌تر از کلاج‌های اتوماتیک استفاده می‌شود. اما برای افزایش آسایش و امنیت رانندگی این افراد استفاده از دنده اتوماتیک که در ارتباط با گاز و ترمز قرار داشته باشد بسیار راهبردی خواهد بود. برای افرادی که از ویلچر استفاده می‌کنند نیز امکان بهره‌مندی از صندلی مخصوص در این خودروها قرار داده شده است تا با آسودگی بیشتر به رانندگی بپردازند.
در آماده سازی خودرو برای معلولین لازم است به نکات زیر توجه شود:
- تمامی خودروهایی که در ایران وجود دارند اعم از خودروهای ساخت داخل یا خودروهای وارداتی امکان بهره مندی از مناسب سازی‌ها و تبدیل شدن به خودروی مناسب معلولین را دارند. بنابراین بهتر است خودروهای ایمن و باکیفیت که با توجه به استانداردهای روز دنیا به طراحی و تولید رسیده‌اند را برای تبدیل شدن به خودروی مورد نیاز معلولین در نظر بگیریم.
- هزینه‌هایی که برای اعمال تغییرات بر روی خودروی معلولین انجام می‌شود متفاوت است و نمی‌توان برای آن نرخی ثابت را تعیین نمود. در حقیقت این هزینه‌ها را می‌توان با نوع و میزان معلولیت فرد در ارتباط مستقیم دانست.
- آماده سازی و مناسب سازی خودرو را نمی‌توان تنها برای افراد دارای معلولیت در نظر گرفت بلکه همه افراد می‌توانند با توجه به اقتضای شغلی یا شرایط حرفه خود درخواست تغییر شرایط خودروی خود را به شرکت‌های مربوطه ارسال کنند.
نتیجه گیری
افراد دارای معلولیت از حق مسلم حضور فعال در جامعه و استفاده از امکانات شهروندی برخوردار هستند و لازم است تمهیدات اساسی جهت فعالیت این دسته از افراد در عرصه‌های مختلف اجتماعی اتخاذ شود. مناسب سازی خودروها، معابر، فضای شهر و شرایط رانندگی از جمله بدیهی‌ترین اقدامات برای افزایش آسایش این گروه از افراد جامعه است که باید با تبعیت از استانداردهای تعیین شده اجرایی شود.