همه آنچه که باید از طرح موتوریار بدانید
کلان‌شهرهای ایران -خاصه تهران- به‌سبب حجم بالای مبادلات تجاری و فعالیت گسترده بازار کار، پیوسته مرکز تردد و ترافیک سنگین بوده‌اند. بنابراین، جابه‌جایی از طریق وسایل حمل و نقل، تبدیل به یکی از مهم‌ترین موضوعات روز شده که از شهرداری گرفته تا پلیس راهور و شهروندان را درگیر خود کرده است.
طرح موتوریار چیست؟ این سوالی است که از طریق دوستان و آشنایان به گوش بسیاری از شما خوررده و برایتان سوال ایجاد کرده است. به‌ویژه آن دسته از افرادی که رانندگان موتور هستند و تعدادشان هم کم نیست.
ایرانی‌کار در این مقاله از صفر تا صد طرح موتوریار برای شما توضیح می‌دهد. با ما همراه باشید.
همیشه دغدغه روانشناسان و جامعه‌شناسان، حل مشکلات جامعه از خلال روش‌های سازنده، مثبت، و دارای نگرش فرهنگساز بوده و این موضوع آن‌قدر اهمیت دارد که کشورهای پیشرفته آن را سرلوحه کار خود قرار داده‌اند و نتیجه آن چشم‌گیر بوده است. پلیس راهور تهران بزرگ -هر چند دیر- دست به اقدامی مثبت و شایان تقدیر در رابطه با موضوع تردد موتورسواران متخلف در سطح شهر زده است. طرحی با نام «موتوریار» که از دی ۹۹ عملا کلید آن خورد و وارد فاز عملیاتی شد. طرحی که مشخص است در پشت پرده آن، تفکر روانشناسانه و جامعه‌شناسانه وجود دارد و حاصل اتاق فکری مطلوب است.
همین طور بخوانید: گواهینامه موتورسیکلت بانوان
طرح موتوریار چیست؟
در طرح موتوریار که در ۶۰ نقطه تهران در حال اجراست، وقتی افسر پلیس راهور تخلف یک موتورسوار را مشاهده می‌کند، به‌جای صدور برگه جریمه راهنمایی و رانندگی یا توقیف موتورسیکلت او یا حتی انتقال آن به پارکینگ پلیس، موتورسوار متخلف را دعوت می‌کند تا چند ساعت در کنار او و همکاران‌اش بماند و به آن‌ها در انجام و اجرای وظایف‌شان کمک کند. در چنین وضعیتی، موتورسوار یا به نظارت اجرای قوانین توسط افسران پلیس راهور مشغول می‌شود و یا کاور پلیس بر تن و او می‌کنند -و تازه ممکن است علائم ترافیکی هم به‌دست‌اش بدهند- تا همچون یک همیار پلیس عمل کرده و در حوزه روان‌سازی ترافیک، کمک دست پلیس باشد.
طی اجرای طرح موتوریار، موتور شخص در کجا قرار خواهد گرفت؟ در این مدت هم، موتورسیکلت وی در حاشیه امن راه متوقف شده و از موتور وی محافظت می‌شود.
طبق ادعای «ایرنا» به‌نقل از سردار «محمدحسین حمیدی» -رییس پلیس راهور تهران بزرگ- برای اجرای طرح موتوریار، ۳ ماه برنامه‌ریزی و هماهنگی با مراجع قضایی و بیمه‌ها صرف شده است و زیرساخت‌های لازم برای اجرای این طرح، در ۶۰ نقطه تهران آماده‌سازی شده که به مرور به تمامی معابر و تمامی ساعات گسترش خواهد یافت.
هدف از اجرای طرح موتوریار
موتورسواران متخلف و نحوه رانندگی آن‌ها، همیشه یکی از دردسرسازترین عناصر در فرهنگ تردد وسایل نقلیه در کشور ما بوده‌اند. آن‌ها با رفتارات عجولانه و غیرحرفه‌ای نه تنها موجب تصادفات بسیار و آسیب به خود و گرفتاری رانندگان خودرو شده‌اند، که برای جان و سلامت عابران نیز خطر بالقوه و بالفعل محسوب می‌شوند که یکی از عینی‌ترین مصداق‌های آن، عبور از طریق پیاده‌رو است.
در همین راستا، پلیس راهور تهران بزرگ، هدف از اجرای طرح موتوریار را موارد زیر اعلام کرده است:
- استفاده از روش جدید و بروز برای اعمال قانون
- آموزش بجای جریمه مالی برای راکبان
- افزایش رضایت‌مندی اجتماعی از موتورسواران
- افزایش سطح بردباری موتورسواران
البته همچنان خلافی موتور در جای خود باقی بوده و تخلفات ثبت شده در استعلام خلافی موتورسیکلت جای می‌گیرند.
شرایط طرح موتوریار برای موتورسواران متخلف
طرح موتوریار فقط در شرایط خاص در مورد موتورسواران متخلف اجرا می‌شود. وگرنه موتورسواری که در چارت این شرایط قرار نگیرد، دچار جریمه مالی و برخوردهایی سنگین‌تر خواهد شد. شرایط اعلام‌شده از سوی پلیس راهور کشور به‌شرح زیر هستند:
- عدم استفاده از کلاه ایمنی
- عدم داشتن گواهینامه موتورسیکلت
- نداشتن بیمه
- همراه نداشتن کارت موتور سیکلت
- عدم دریافت معاینه فنی موتور سیکلت
البته این‌جای کار هم، پلیس باز با یک برخورد حرفه‌ای نسبت قضیه نگاه کرده است که ظرافت روانشناختی قضیه را نشان می‌دهد: در صورتی‌که موتورسوار متخلف میلی به همیاری پلیس نداشته باشد، مشمول همان جریمه یا انتقال به پارکینگ خواهد شد.
همچنین، به‌نقل از رییس پلیس راهور در جمع خبرنگاران، پلیس مجوز فعالیت ۱۲ ساعته را برای همکاری افراد متخلف دارد اما در حال حاضر، این افراد ۲ ساعت در کنار پلیس فعالیت دارند و چنان‌چه بار دیگر اقدام به تخلف کنند، با توجه به این‌که سابقه آن‌ها در سیستم پلیس راهور ثبت می‌شود، زمان فعالیت بیشتر خواهد شد.
اشتباه نشود!!! فقط برای تخلفات راکبان موتورسیکلت است
اجرای طرح موتوریار مربوط به کدام تخلفات است؟ به‌نقل از «باشگاه خبرنگاران پویا»، سردار حمیدی -رییس پلیس راهور تهران بزرگ- در نشست خبری در جمع خبرنگاران، به این موضوع تاکید می‌کند که اجرای طرح موتوریار مربوط به تخلفات راکبان موتورسیکلت است؛ نه جرم‌هایی که با استفاده از موتورسیکلت در سطح تهران انجام می‌شود.
یک طرح منظم و فرهنگساز
نقطه عطف طرح موتوریار، فرهنگسازی آن است. این امر به بردباری موتورسواران متخلف -که از سر عجولی و عدم آگاهی نسبت به فرهنگ شهروندی میل بسیاری به دور زدن قانون دارند- کمک بسیاری می‌کند. فرهنگسازی بالاخره باید از یک‌جا آغاز شود و هر چند که در کشور ما این امر در زمینه‌های مختلف دچار نقصان و دیرکرد است اما هر زمان هم که شکل بگیرد، قابل تقدیر است.
در طرح موتوریار، پلیس راهور از حمایت قوه قضاییه برخوردار است و حتی با همکاری با بیمه مرکزی، اگر موتور سوار متخلف در جریان طرح موتوریار دچار حادثه یا سانحه‌ای شود، وی را تحت پوشش حمایتی بیمه قرار می‌دهد.
سردار حمیدی در جمع خبرنگاران به این نکته اشاره می‌کند که پلیس می‌تواند طبق قانون به‌مدت دو هفته تا شش ماه، موتورسیکلت افراد متخلف را در پارکینگ توقیف کند اما به دلیل مسائل اقتصادی و معیشتی افرادی که با موتور کار می‌کنند و کسب درآمد دارند، از طرح موتوریار استفاده شده است.
وی در ادامه به این موضوع اشاره می‌کند که موتورسیکلت‌ها ۴۴ درصد و عابران پیاده ۴۰ درصد تصادفات تهران را در سال ۱۳۹۹ شامل می‌شوند. تصادفات موتورسیکلت‌ها در سال گذشته، افزایش ۸ درصدی داشت که عامل آن، رشد ۱۵ درصدی وجود این وسیله نقلیه در سطح شهر و عدم رعایت مقررات توسط راکبان است.
یکی از اثرات مثبت این طرح را می‌توان در گفت‌و‌گوی سرهنگ «علی همه‌خانی» -معاون آموزش و فرهنگ ترافیک پلیس راهور تهران بزرگ- با خبرگزاری «موج» اظهار داشت: “در مدت اجرای طرح موتوریار، ١٠ هزار موتور سیکلت به پارکینگ نرفته و به جای آن ۱۰ هزار دوره آموزش میدانی بر سر چهارراه‌های تهران برگزار شد و راکبان ۱۰ هزار موتورسیکلت تهرانی متوجه شدند که سلامتی و جان شهروندان برای پلیس در اولویت است؛ نه اعمال قانون صرف یا توقیف موتورسیکلت فرد متخلف.”
استعلام ریز خلافی خودرو با کد ملی
سخن پایانی
طرح موتوریار، از حیث روانشناختی یک رویکرد تاثیرگذار محسوب می‌شود. برخورد با شخص متخلف نه بهصورت چریکی و ضربتی بلکه با رویکرد مشفقانه و آموزشی صورت می‌گیرد. سوی دیگر قضیه، تفکر تکاثری به‌جای تفکر تکاوری است که در آن پلیس به‌جای آن‌که اهرم تنبیه و ترس باشد، تبدیل به اهرم فرهنگسازی و کار تیمی برای بهبود شرایط می‌شود. همین امر، شکاف ادراکی-اجتماعی بین راکبان موتور و پلیس راهور را به‌طرز قابل‌توجهی کاهش می‌دهد و سبب اعتمادسازی تدریجی می‌شود.
از سوی دیگر، موتورسوار متخلف با همکاری در کنار ماموران پلیس راهور متوجه می‌شود که امر کنترل و روان‌سازی ترافیک تا چه حد حساس و سخت است و همین امر او را متوجه هزینه سنگین عملکردش برای هموطنان پلیس‌اش می‌کند که در انواع شرایط اقلیمی از گرمای تابستان تا سرمای زمستان و آلودگی هوا و صدای -گاها طاقت‌فرسای- تهران مشغول انجام وظیفه هستند.
سوی سوم قضیه این است که وقتی شخص متخلف می‌بیند که نه تنها نسبت به او -که تخلف کرده است- برخورد توهین‌آمیزی صورت نگرفته و علاوه بر آن، به سلامت و جان‌اش اهمیت قائل شده و حتی در لحظات آموزش رفتار درست اجتماعی، شامل بیمه شده است، طبیعتا نگرش‌اش نسبت به پلیس شهرش تغییر می‌کند. مگر این‌که فردی هنجارشکن و ذاتا خصومت‌محور نسبت به جامعه باشد.
انجام مکرر طرح توقیف موتورسیکلت‌ها برای سال‌ها، نه تنها در آموزش راکبان موتورسیکلت تاثیر مثبتی نداشته بلکه باعث رسوب موتورسیکلت‌ها در پارکینگ‌ها شده است. در حالی که طرح توقیف موتورسیکلت شخص متخلف، امری قانونی و موجه برای پلیس است اما طرح موتوریار به‌عنوان رویکردی نو، بسیار ارزش‌مند، اثرگذار، و شایان تقدیر است.