قوانین راهنمایی و رانندگی

قوانین در هر کشوری لازمه ایجاد نظم و جلوگیری از انواع جرم و تخلف‌های مختلف است. این موضوع در خصوص رانندگی نیز صدق می‌کند و در کشور ما همچون سایر کشورهای جهان، با مجموعه‌ای از قوانین راهنمایی و رانندگی روبرو هستیم که زیر پا گذشتن هر یک از آن‌ها، منجر به صدور جریمه‌های رانندگی و همین‌طور در مراحل بعدی، دریافت نمره منفی گواهینامه، توقیف خودرو، توقیف یا حتی ابطال گواهینامه خواهد شد.

بدین‌ترتیب، هم به‌منظور تامین نظم و امنیت و هم جلوگیری از جریمه و پیامدهای تخلف، رانندگان باید با شناخت صحیح قوانین راهنمایی و رانندگی و مد نظر قرار دادن آن‌ها، در راستای عمل به این قوانین قدم برداشته و در چارچوب قوانین رانندگی کنند.

به همین منظور، در ابتدای امر شرایط صدور انواع گواهینامه در کشور و محدودیت‌های پایه‌ای آن را بررسی خواهیم کرد.

گواهینامه رانندگی قدیمی	گواهینامه رانندگی جدید
موتورسیکلت قدیم	موتورسیکلت جدید
ب ۱	پایه سوم
ب ۲- پ ۲	پایه دوم
پایه یکم قدیم- پ ۱	پایه یکم
ویژه تراکتور	ویژه با ذکر کد و تعیین صلاحیت

مدت اعتبار گواهینامه رانندگی ۱۰ سال است، و پس از پایان اعتبار در صورت احراز سلامت جسمی و روانی برای دوره‌های ۱۰ ساله تجدید می‌شود. افراد ۷۰ سال به بالا هر ۵ سال یک‌بار باید جهت احراز سلامت جسمی و روانی، و در صورت لزوم تعویض گواهینامه متناسب با شرایط جسمی و روانی، خود به راهنمایی و رانندگی مراجعه کنند.
دارندگان گواهینامه رانندگی موتورسیکلت و پایه سوم در اولین مرحله صدور، در سال اول مکلف به رعایت محدودیت‌ها و شرایط ویژه‌ای هستند که در صورت رعایت آن‌ها، و رعایت مقررات آیین‌نامه، گواهینامه رانندگی این افراد تا سقف ۱۰ سال معتبر خواهد بود.
در صورتی که دارنده یک گواهینامه قصد داشته باشد برای دریافت نوع دیگری از گواهینامه اقدام کند، موظف است در آزمون‌های مربوطه (آیین‌نامه، آزمون عملی، آزمون جسمی) شرکت کند.
در صورتی که گواهینامه رانندگی مفقود شود یا از بین برود، دارنده آن می‌تواند درخواست صدور گواهینامه المثنی کند. پس از احراز صحت ادعای درخواست‌کننده و سپری‌شدن حداکثر دو ماه از زمان اعلام، گواهینامه المثنی صادر شده و به وی تحویل داده می‌شود.
صدور گواهینامه مجدد برای کسانی که گواهینامه آن‌ها توقیف شده باشد، امکان‌پذیر نیست و در صورت صادر شدن از درجه اعتبار ساقط است و به وسیله راهنمایی و رانندگی اخذ و باطل خواهد شد.
هر زمان که دارنده گواهینامه یکی از شرایط پزشکی موضوع ماده ۶ این آیین‌نامه را از دست دهد، موظف است ظرف یک ماه به راهنمایی و رانندگی مراجعه کند. راهنمایی و رانندگی دارنده گواهینامه را برای انجام معاینات و آزمایش‌های ضروری پزشکی معرفی می‌کند، و در صورت احراز عدم وجود شرایط و صلاحیت رانندگی، گواهینامه از وی اخذ و باطل می‌شود.
در صورت کشف نقص عضو موثر از سوی ماموران راهنمایی و رانندگی و عدم قید آن در گواهینامه رانندگی، گواهینامه رانندگی اخذ و تا زمان بررسی‌های پزشکی و اعلام امکان صدور گواهینامه مجدد، دارنده گواهینامه حق رانندگی نخواهد داشت. این مورد طی دوره‌های آموزش نظری و عملی برای کلیه پایه‌های گواهینامه رانندگی اجباری است.

هموطنان عزیز جهت تعویض و درخواست صدور المثنی می‌توانند به یکی از دفاتر پلیس ۱۰+ در سراسر کشور مراجعه کنند. دارندگان گواهینامه جهت ثبت‌نام و دریافت گواهینامه (جدیدالصدور) می‌توانند (یک ماه پیش از اتمام مهلت اعتبار) به یکی از آموزشگاه‌های مجاز در سراسر کشور مراجعه کنند. در نظر داشته باشید که جریمه نداشتن گواهینامه نیز در شمار جرایم رانندگی قرار دارد.

• گواهینامه‌های صادره از سایر کشورها
دارندگان گواهینامه‌های معتبر خارجی (اعم از افراد ایرانی یا خارجی) می‌توانند تا شش ماه پس از ورود در ایران رانندگی کنند، اما در صورت تمایل به ادامه رانندگی در ایران باید نسبت به تبدیل گواهینامه خارجی خود به گواهینامه ایرانی اقدام کنند. تبدیل گواهینامه‌های رانندگی معتبر صادر شده از کشورهای خارجی که گواهینامه صادره از ایران در قلمرو سرزمینی آن‌ها برای رانندگی معتبر محسوب می‌شود، با ارائه ترجمه و مشاهده اصل گواهینامه خارجی و سایر مدارک لازم و احراز سلامت جسمی و روانی درخواست کننده انجام می‌شود.
موارد دیگر تبدیل گواهینامه‌های رانندگی با تایید وزارتخانه‌های کشور و امور خارجه صورت می‌گیرد. ماموران سیاسی و کنسولی و اعضای سازمان‌های بین‌المللی می‌توانند برای تبدیل گواهینامه‌های خود مدرک مندرج در ماده ۲۲ این آیین‌نامه را از طریق وزارتخانه‌های خارجه و کشور به راهنمایی و رانندگی ارسال کنند.

ردیف	کشور	ردیف	کشور	ردیف	کشور	ردیف	کشور
۱	آرژانتین	۱۶	پرتغال	۳۱	سودان	۴۶	لبنان
۲	آلمان	۱۴	تانزانیا	۳۲	سومالی	۴۷	لیبی
۳	اندونزی	۱۸	ترکمنستان	۳۳	سوئد	۴۸	لهستان
۴	الجزایر	۱۹	ترکیه	۳۴	سوئیس	۴۹	مالزی
۵	ارمنستان*شهر	۲۰	تونس	۳۵	ساحل عاج	۵۰	مصر
۶	ازبکستان	۲۱	جمهوری آذربایجان*شهر	۳۶	عمان	۵۱	موریتانی
۷	اتریش	۲۲	چک	۳۷	فلیپین	۵۲	مجارستان
۸	اسپانیا	۲۳	چین	۳۸	فرانسه	۵۳	مکزیک
۹	اسلونی	۲۴	روسیه	۳۹	فنلاند	۵۴	نیجر
۱۰	ایتالیا	۲۵	رومانی	۴۰	قزاقستان	۵۵	نیجریه
۱۱	استرالیا	۲۶	زلاندنو	۴۱	قرقیزستان	۵۶	نروژ
۱۲	بلژیک	۲۷	زئیر	۴۲	کره جنوبی**آیین‌نامه	۵۷	نیکاراگوئه
۱۳	بلغارستان	۲۸	ژاپن	۴۳	کنیا	۵۸	هند
۱۴	بوسنی	۲۹	سریلانکا	۴۴	کرواسی	۵۹	یمن
۱۵	بنگلادش	۳۰	سوریه	۴۵	گینه	۶۰	یونان

گواهینامه صادره از کشورهای خارجی که گواهینامه صادره از ایران در قلمرو سرزمینی آن‌ها برای رانندگی معتبر است، یا کشورهایی که از متعهدین کنوانسیون ۱۹۶۸ وین (راجع به مقررات عبور و مرور در راه‌ها و علائم راه‌ها) هستند، معتبر محسوب می‌شود.

توضیح ۱: مواردی که با علامت * مشخص شده، برای دریافت گواهینامه باید در آزمون عملی شهر شرکت کنند.
توضیح ۲: مواردی که با علامت ** مشخص شده، برای دریافت گواهینامه باید در آزمون رانندگی شرکت کنند.