دلایل ناک زدن موتور + رفع عیوب
موتور‌های درون سوز از هنگام استارت زدن تا خاموش شدن باید به نرمی کار کنند. اما گاهی اوقات بنابر دلایلی صدایی در موتور ایجاد می‌شود که تشخیص عیب‌یابی آن کار دشواری است. ناک زدن موتور ماشین یکی از شایع‌ترین صدا‌هایی است که هنگام بروز مشکل مکانیکی در خودرو بروز می‌کند. در صورت تشخیص صحیح و به موقع‌ناک زدن موتور می‌توان آن را به راحتی تعمیر کرد. اما در صورت عدم توجه به آن نه تنها مشکلات زیادی برای موتور خودرو ایجاد، بلکه آلودگی زیادی ناشی از تشکیل نیتروژن اکساید و کربن‌های خام نسوخته به محیط‌زیست وارد می‌شود. پدیده‌ناک زدن موتور ماشین ممکن است به چندین دلیل مختلف رخ دهد که در این متن به آن‌ها اشاره می‌کنیم. ما در این مقاله علاوه بر بیان علل بروز‌ناک زدن موتور راه‌حل‌هایی را نیز به منظور رفع آن برای شما عزیزان ارائه می‌دهیم.
ناک زدن موتور یعنی چه؟
ناک زدن موتور یا همان صدایی تق تق می‌تواند علل مختلفی داشته باشد که کشف سریع منبع آن به رفع به موقع مشکل کمک خواهد کرد. این پدیده اصولاً به واسطه چندین ایراد احتمالی رخ می‌دهد که بزرگترین علت آن سوخت ناقص و نادرست بنزین است. در حقیقت‌ناک زدن موتور پدیده‌ای است که در زمان اختلاط نادرست سوخت و هوا رخ می‌دهد. به این معنی که سوخت و هوا در زمان نامناسب و زودتر از موعد مشتعل می‌شوند. صدای‌ناک زدن موتور نیز چیزی شبیه به تق تق کردن یا صدای به هم خوردن قاشق و چنگال است. این پدیده در صورت نادیده گرفته شدن آسیب‌های زیادی را به دیواره پیستون و سیلندر خودرو وارد خواهد کرد. بنابراین باید به سرعت عیب‌یابی و مشکل آن رفع شود.
مضرات ناک زدن موتور چیست؟
اگر نسبت به صدای ناک زدن موتور بی‌توجه باشید و برای رفع ناک زدن موتور اقدام نکنید، آسیب‌های زیادی به بخش‌های مختلف موتور وارد می‌شود. از جمله این آسیب‌ها و مضرات می‌توان به ایجاد خط و خش‌های عمیق بر روی بدنه سیلندر، نشت دود و گاز از واشر‌ها، تخریب و از دست رفتن کارآیی شمع و سرامیک آن، فرسایش، تخریب، سوراخ شدن و حتی ذوب شدن کامل سیلندر در موارد حاد، شکستگی و ذوب رینگ و پیستون در موارد شدید و ذوب شدن سوپاپ خروجی دود اشاره کرد.
علل بروز پدیده ناک زدن موتور کدامند؟
پیشرانه‌های درون سوز به صورت زمان‌بندی چهار حالته فعالیت می‌کنند. به این معنی که در هر محفظه از سیلندر که سوخت و هوا با هم ترکیب می‌شوند، محفظه دیگر در سیلندر دود ناشی از احتراق مرحله قبل را خارج و تخلیه می‌کند. حال اگر فرآیند احتراق در یک محفظه به درستی صورت نگیرد، فعالیت دیگر محفظه‌ها را تحت تأثیر قرار داده و منجر به برهم خوردن رویه کاری سیلندر می‌شود. در نهایت به علت این برهم خوردن رویه کاری، شما شاهد صدایی شبیه به تق تق از زیر کاپوت خودرو خواهید بود. همان‌طور که گفتیم این پدیده می‌تواند به چند دلیل احتمالی صورت گیرد که در ادامه به علل‌ناک زدن موتور اشاره خواهیم کرد.
-
سوخت بی‌کیفیت
پیشرانه‌های درون سوز به منظور کارآیی و عملکرد مناسب نیازمند سوخت خاص و دارای استاندارد‌های ویژه هستند. میزان استاندارد بودن یک سوخت برای موتور خودرو بر اساس عدد اکتان تعیین می‌شود. مثلاً برای پیشرانه‌های مدل XU7 در ماشین‌هایی مانند: سمند، پژو و … بنزین با عدد اکتان ۸۷ مناسب است. این عدد برای پژو‌های مدرن‌تر مانند TU5،۹۵ است. پیشرانه‌های توربوشارژر به علت نسبت تراکم بالاتر به بنزین‌های باکیفیت‌تری نیاز دارند. بنابراین برای هر خودرو باید سوخت مناسب با آن را تهیه کرد. بی‌کیفیت بودن سوخت منجر به کاهش فشار در پیشرانه‌ها شده و در نهایت پدیده‌ناک زدن موتور رخ خواهد داد. هر چه عدد اکتان سوختی بالاتر باشد، نشان‌ذهنده کیفیت بالاتر آن است و اشتعال آن نیز یکنواخت‌تر صورت می‌گیرد. پس در صورت مشاهده صدای‌ناک زدن موتور ابتدا کیفیت سوخت را بررسی کنید. زیرا شایع‌ترین علت بروز این پدیده عدم کیفیت مناسب بنزین مورد استفاده است.
-
برهم خوردن زمان‌بندی پیشرانه
همان‌طور که قبل‌تر اشاره کردیم پیشرانه‌ها به صورت زمان‌بندی چهار حالته: مکش، تراکم، انفجار و تخلیه فعالیت می‌کنند. تمام این ۴ فرآیند درون هر محفظه طبق برنامه‌ریزی و زمان‌بندی خاصی صورت می‌گیرند. این برنامه‌ریزی توسط بخش کامپیوتری خودرو انجام می‌گیرد که در صورت بروز مشکل در این بخش شاهد پدیده‌ناک زدن موتور خواهید بود.
-
استفاده از شمع نامناسب
هر شمع دارای یک بازه حرارتی مختص به خود است. به این معنی که تا یک اندازه‌ای می‌تواند حرارت خارج شده از محفظه احتراق را تحمل کند. از طرفی شمع‌های هر خودرو دارای اندازه‌های مشخصی هستند که با دیگر مدل‌های خودرو تفاوت دارند. بنابراین در صورت استفاده از شمع نامناسب احتمال عدم تنظیم مناسب گپ شمع‌ها وجود دارد. این عدم تنظیم گپ شمع‌ها تأثیر بسیار زیادی بر عملکرد آن‌ها خواهد گذاشت. این ناهماهنگی‌ها یکی از دلایل بروز پدیده‌ناک زدن موتور هستند. بنابراین قبل از خرید شمع‌های جدید حتماً آن‌ها را با نمونه‌های کارخانه تطبق دهید تا مشکلی ایجاد نشود.
همین طور بخوانید:
صفر تا صد مبایعه‌نامه خودرو + نمونه مبایعه‌نامه
آیا خرید و فروش پلاک خودرو ممکن است؟
-
بروز مشکل در سیستم سوخت‌رسانی
سیستم سوخت‌رسانی خودرو از چندین بخش تشکیل شده که وظیفه هدایت مخلوط سوخت و هوا را به سمت موتور برعهده دارند. در صورت بروز هر گونه ایراد و مشکلی در این بخش‌ها با پدیده‌ناک زدن موتور مواجه خواهید شد. معمولاً این مشکل زمانی رخ می‌دهد که سنسوراکسیژن یا انژکتور دچار مشکل شده و هوا به اندازه کافی به درون سیلندر تزریق نمی‌شود. از این رو فرآیند احتراق نیز به صورت ناقص صورت می‌گیرد که در نهایت منجر به ایجاد صدای تق تق در موتور می‌شود. این مشکل یکی از شایع‌ترین علل بروز پدید‌ناک زدن موتور TU5 است.
-
فرسوده شدن و خرابی یاتاقان‌ها
علاوه بر ایرادات مربوط به احتراق ناقص درون سیلندر‌ها، یاتاقان‌ها نیز نقش مهمی در ایجاد پدیده‌ناک زدن ایفا می‌کنند. با حرکت پیستون‌ها به سمت بالا و پایین، میله لنگ به چرخش درآمده و قدرت را به دیفرانسیل خودرو منتقل می‌کنند. طی این فرآیند قطعاتی به نام یاتاقان وجود دارند که وطیفه انتقال قدرت را انجام می‌دهند. حال اگر این قطعات فرسوده و دچار مشکل شوند، بر عملکرد میل لنگ و پیستون‌ها تأثیر گذاشته و منجر به ایجاد صدای ضربه می‌شود. از طرف دیگر یاتاقان‌ها به همراه دیگر قطعات درونی موتور باید همواره درون روغن غوطه‌ور باشند. بنابراین در صورت بروز مشکل تزریق روغن، قسمت‌های درونی موتور خشک شده و صدای ضربه ایجاد می‌کنند.
-
بروز مشکل در بلبرینگ‌ها و تسمه تایم
در پیشرانه‌های درون سوز فرآیند زمان‌بندی از طریق تسمه تایم انجام می‌شود. این قطعه دارای یک طول عمر مفید است و باید در زمان مشخصی تعویض شود. تسمه تایم به وسیله مجموعه‌ای از بلبرینگ‌ها به حرکت درمی‌آید. این قطعات نیز باید همراه تسمه تایم تعویض شوند. بروز مشکل در هر کدام از این قطعات، عملکرد پیشرانه‌ها را با مشکل مواجه می‌کند که نتیجه آن ایجاد صدای ضربه زدن و جیر جیر کردن تسمه تایم است.
-
عدم کارآیی مناسب سیستم خنک‌کننده
اگر سیستم خنک‌کننده نتواند دمای موتور احتراق را در سطح استاندارد نگه دارد، مخلوط سوخت و هوا زودتر از زمان مورد نظر مشتعل خواهد شدو باعث افزایش دمای بیش از حد در سر پیستون، سر سوپاپ‌ها، شمع و دیگر اجزا می‌شود. در نتیج عملکرد پیشرانه‌ها با مشکل مواجه خواهد شد که تأثیر بسیاری در ایجاد پدیده‌ناک زدن موتور دارد.
-
مشکلات مکانیکی
علاوه بر موارد گفته شده پدیده‌ناک زدن موتور می‌تواند به دلایل مکانیکی دیگری نیز صورت گیرد که در این بخش به آن‌ها اشاره می‌کنیم. از جمله دلایل بروز این پدیده می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- فلایویل یا صفحه تخت معیوب یا شکسته که ارتباط بین موتور و مجموعه انتقال قدرت را برقرار می‌کند.
- فرسوده شدن بلبرینگ پمپ آب
- معیوب شدن کمپرسور تهویه
- معیوب شدن آلترناتور با روتور فرسوده
راه‌حل‌های رفع صدای ناک زدن موتور
برای از بین بردن صدای ناک زدن موتور پراید، ناک زدن موتور ef7، TU5 و … باید برخی نکات را در نگهداری از خودرو رعایت کنید. در این بخش راه‌حل‌هایی برای رفع این پدیده ارائه می‌دهیم.
- به منظور رفع عیب ناشی از کیفیت سوخت، برای خودروی خود بنزینی با عدد اکتان مناسب یا بیشتر از توصیه کارخانه تهیه کنید. در صورت نبود سوخت با عدد اکتان کافی می‌توانید از تقویت‌کننده و افزاینده اکتان (اکتان بوستر‌ها) به منظور افزایش درجه اکتان بنزین استفاده کنید. به منظور پاکسازی باقی‌مانده‌های کربن در محفظه سیلندر نیز از پاک‌کننده‌ها و افزودنی‌های شستشوی انژکتور استفاده کنید. زیرا در صورت رسوب کربن نسوخته بر روی دریچه‌ها، سوپاپ‌ها و … حجم سیلندر کاهش یافته و از طرف دیگر مقدار تراکم و فشار را افزایش می‌دهد.
- برای رفع عیب کامپیوتری باید از دستگاه دیاگ به همراه یک کمک مکانیک خبره استفاده کرد. این مشکل معمولاً به دلیل ضعف عملکرد شمع‌ها نیز رخ می‌دهد. پس باید نسبت به تعویض به موقع شمع‌ها و شستشوی انژکتور حساسیت بیشتری صورت گیرد تا با مشکل‌ناک زدن موتور مواجه نشوید.
- هر چند وقت یکبار عملکرد ولتاژ باتری خودرو را چک کنید و از کارکرد مناسب آن مطمئن شوید.
- وایر‌ها و شمع‌های مورد استفاده را با نمونه‌های شرکتی چک و در صورت مناسب بودن بر روی خودرو نصب کنید.
- نسبت به بررسی و اصلاح زمان‌بندی دلکو اقدام کنید.
- در صورتی که موتور در دمای استاندارد کار نمی‌کند از عملکرد مناسب سیستم خنک‌کننده و سطح مایع خنک‌کننده مطمئن شوید. همچنین سنسور دمای آب و دیگر اجزای سیستم خنک‌کننده را مورد ارزیابی قرار دهید.
- ضد یخ علاوه بر خاصیت رسوب‌زدایی، دارای خاصیت ضد جوشی نیز است. بنابراین برای مایع خنک‌کننده از درصد آب مقطر یا ضد یخ توصیه شده توسط کارخانه سازنده خودرو استفاده کنید.
- هر روز روغن موتور را چک تا در صورت نیاز فوراً آن را تعویض کنید.
سخن پایانی
صدا‌های غیرعادی موتور را جدی بگیرید. دلایل بسیاری برای بروز این صدا‌ها وجود دارد که در صورت نادیده گرفتن آن‌ها مشکلات و ضرر‌های زیادی را ایجاد خواهند کرد. از طرفی موتور خودرو یک قطعه بسیار مهم و گران است که عدم رسیدگی به موقع به آن نه تنها باعث ایجاد اختلال در حرکت آن می‌شود، بلکه هزینه‌های تعمیر زیادی را نیز متحمل خواهید شد.